Linux banaketa

Linux banaketa edo GNU/Linux banaketa bat Linux sistema eragile bat instalatzeko erraztasunak ematen dituen aplikazioen sorta da. Hauetako bakoitzak konfiguraziorako tresna eta aplikazio ezberdinak eskaintzen ditu, guztien oinarria Linuxen nukleoa den arren.

Banaketa ezagunenak

Linux banaketa ezagunetako batzuk hauek dira:

Arch Linux
CentOS
Debian^[1]
Dragora
Fedora Core
Gentoo
gOS
Knoppix
Kubuntu: Ubuntu-ren KDE bertsioa.
Linux Mint (Ikus (Ingelesez) Linux Mint hasiera orria)
Lubuntu: Ubunturen LXDE bertsioa.
Mageia
Mandriva
Manjaro
OpenSuSE
PCLinuxOS
Puppy Linux (Ikus (Ingelesez) Puppy Linux hasiera orria)
Red Hat Enterprise Linux
Sabayon Linux (Ikus (Ingelesez) Sabayon Linux hasiera orria)
Slackware
Slax
SuSE Linux (Ikus (Gaztelaniaz) SuSE Linux hasiera orria)
The Amnesic Incognito Live System
Trisquel (Ikus (Ingelesez) Trisquel.info/en/)
Ubuntu Linux^[1]

DistroWatch webguneak bertsio zabalduenen zerrenda eskaintzen du; zerrenda hau bisita kopuruan oinarritzen denez emaitzak gutxi gora beherakoak dira.

Mahaigain inguruneak. Itxurak

Banaketa batzuek^[2] badauzkate, aukeran, itxura bat baino gehiago, zapore bat baino gehiago, mahaigain ingurune bat baino gehiago. GNU eta KDE dira proiekturik ezagunenak, baina badaude beste batzuk ere:

Cinnamon.
Deepin.
Enlightenment.
GNU.
KDE.
LXDE.
LXQt.
MATE.
Pixel.
Razor-qt.
Sugar.
Xfce.

Batzuek diseinu erakargarriagoa eskaintzen dute, beste batzuek, ordea, errekurtso gutxi beharko dituztela eta "arinagoak"^[3] direla iragartzen dute.

Itxura bakoitza aberastu daiteke leihatilatxoak kudeatzeko hainbat aplikaziorekin, horrela leihatilatxo kulunkariak^[4], mosaiko itxurako leihatilatxoak, etab. erabil daitezke itxura batzuekin zein besteekin.

Arkitektura

Linux banaketek bertsioak izaten dituzte hardwarearen arkitekturarekin bat egiteko. Horrela, arkitektura ohikoenak, oraindik ere 32-bit PC (i386) eta 64-bit PC (amd64) dira eta bi arkitektura horietarako bertsio bana eskaini ohi dira, aukeran, banaketa askorekin. Baina 32-bit PC (i386) arkitektura zaharkituta geratzen ari da eta banaketa batzuek ahaztu egiten dute, gero eta maizago.

Banaketa espezializatuak

Beste banaketa batzuk talde zehatz batzuei zuzendurik daude:

OpenWrt, enrutadore dispositiboetan enpotratzeko diseinaturiko bertsioa.
Luberri, Linux Mint-en oinarrituta, hezkuntzarako diseinatuta dago. Aplikazio guztiak euskaraz eskaintzen ditu.
Edubuntu, hezkuntzarako Ubuntu proiektuko sistema.
MythTV, Multimedia ri zuzendutako banaketa.
Musix, musikarientzat eginiko Argentina-ko banaketa.
mkLinux, Yellow Dog Linux o Black Lab Linux, Macintosh eta PowerPC plataforma erabiltzaileentzat zuzendutako banaketak.
64 Studio, multimedia ediziorako diseinatutakoa, Debian banaketan oinarritua.
ABC GNU/Linux, clusters Beowulf eraikuntzarako banaketa ,Iker Castaños Chavarri-k garatua Euskal Herriko Unibertsitatea (Euskal Herria)

Euskaraz lokalizaturik dauden Linux banaketak

Sistema eragile libreen ezaugarrietako bat lokalizazioak egiteko erraztasunak egotea da. Askotan, erabiltzaile batek edo erabiltzaile talde batek banaketa baten lokalizazioa egiteko proiektua bere egiten du eta batzuetan banaketaren % 100 lokalizatu egiten da. Behin baino gehiagotan lortu da banaketa baten erabiltzaileentzako agerkari guztiak euskaraz egotea. Batzuetan, baina, proiektua ez da erabat burutzen. Edo ez da etengabe eguneratzen.

Debian Ikus Bertsio batzuk euskaraz
EusLinux 2011. Ikus Sistema eragile batzuk euskaraz
Fedora Core (Ikus, euskaraz dagoen nabigatzaile batekin, Fedora 19. Lanean dabiltza hurrengo bertsioren bat erabat euskaraturik egon dadin^[5].)
Kubuntu: Ubuntu-ren KDE bertsioa. Bertsio askotan, instalatzerakoan, euskara hautatu daitezkeen hizkuntzen artean agertuko.
Linux Mint, sistema eta harekin batera instalatzen diren aplikazio guztiak euskaraz daude.
Mandrake Ikus Sistema eragile batzuk euskaraz. Zaharkitua^[6]
Ubuntu Linux. Bertsio askotan, instalatzerakoan, euskara hautatu daitezkeen hizkuntzen artean agertuko.

Linux banaketa batzuen pantaila-argazkiak

Arch Linux 2014
Big Linux 5 2012
CentOS 4.1 2005
Debian 5.0 "Lenny"
Devuan XFCE4
ElementaryOS 0.4 "Loki"
Fedora_Core 12 "Constantine"
Gentoo Linux 10.0
Gentoo Linux 2008
KDE neon
Knoppix 3.9 2005
Kubuntu KDE
Mageia 4- 2014
Mandriva Linux 2010.0 "Adelie"
Manjaro 10.06 - XFCE
Maryan Linux 1 2008
Linux Mint 9 "Isadora"
OpenSuSE 11.1
PCLinuxOS PCLinuxOS 2007 "Leiho kulunkariak" aukera erakusten
PCLinuxOS 2009.2
Lubuntu 18.10 - LXDE
Puppy Linux 5.0
Qubes OS 2012
Red Hat Linux 9 GNOME 2.2 2003
Red Star OS 2021
Sabayon Linux 5.0
Scientific Linux 7 2014
Slackware 10.2 KDE 3.4 - 2006
Slackware 15.0
Slax 6.0.7
Solus 4.1 Budgie
Sparky Linux 2012
Tor web nabigatzailea Tails (The Amnesic Incognito Live System) OS - 2013
Ubuntu 10.04 GNOME "Lucid Lynx"
Ubuntu MATE
Zorin OS 15

Erreferentziak

↑ ^a ^b Rodriguez, Roberto Cortiñas; Loinaz, Iñaki Alegria. (2008-12-30). Linux: Sistemaren eta sarearen administrazioa 2. argitaraldia (Debian eta Ubuntu). UEU ISBN 978-84-8438-178-5. (Noiz kontsultatua: 2020-04-21).
↑ (Gaztelaniaz) G.B, Sergio. «Instalar Debian 10 live+nonfree en imágenes» www.sololinux.es (Noiz kontsultatua: 2021-03-03).
↑ (Gaztelaniaz) Agudo, Sergio. (2017-01-24). «Siete escritorios ligeros para Linux que vale la pena probar en cualquier equipo» Genbeta (Noiz kontsultatua: 2021-05-21).
↑ (Gaztelaniaz) «Los 5 mejores gestores de ventanas para Linux» Mundo-tips.com 2020-05-29 (Noiz kontsultatua: 2021-05-21).
↑ https://web.archive.org/web/20160918212334/http://librezale.eus/2012/12/15/fedora-firebug-xnoise-razor-qt-cryptocat-eta-exelearning-euskaraz/
↑ Aitziber Lasa Iglesias: "Programa zaharrak eskuratzeko... Abandonware". Elhuyar. 2002 https://web.archive.org/web/20131014130554/http://zientzia.net/site_media/pdf/A176_O54-55_3.pdf].

Kanpo estekak

(Gaztelaniaz) www.distrowatch.com, Banaketen katalogo informatiboa.
(Ingelesez) www.linux.org/dist/ Linux banaketen zerrenda.
(Ingelesez) The Linux Online (Linux Online, Inc.).
(Hainbat hizkuntzatan) Galdera sorta bat erabiltzaileari Linux banaketarik egokiena aukeratzen laguntzeko.