Gebroeders Grimm

Gebroeders Grimm
Ets van Jacob en Wilhelm Grimm van de hand van hun broer Ludwig Emil, 1843
Algemene informatie
Geboorteplaats Hanau
Overlijdensplaats Berlijn
Land Landgraafschap Hessen-Darmstadt, Heilige Roomse Rijk
Beroep Taalkundigen, hoogleraren, schrijvers
Werk
Genre Sprookje
Bekende werken Sprookjes van Grimm, Deutsches Wörterbuch
Uitgeverij Georg Andreas Reimer
Portaal  Portaalicoon   Literatuur
Wilhelm Grimm (links) en Jacob Grimm, door Elisabeth Jerichau-Baumann, 1855
Grafstenen in Berlin-Schöneberg

De gebroeders Grimm waren de Duitse broers en taalkundigen Jacob Ludwig Karl Grimm en Wilhelm Karl Grimm.

Levensloop

Jacob (1785-1863) was een Duitse taalkundige. Hij was hoogleraar in Göttingen en Berlijn. Hij deed baanbrekend werk in onder meer de lexicografie en de kennis van mythologie en sprookjes. Hij en zijn broer Wilhelm (1786-1859) verzamelden Duitse volksverhalen, die zij publiceerden onder de titel Kinder- und Hausmärchen (1812-1822).[1] In 1852 begonnen zij met het Deutsches Wörterbuch, dat echter pas voltooid werd in 1961.

Klankwet

Jacob Grimm ontdekte de wetmatigheid in de verschuiving van medeklinkers in de Indo-Europese talen, de eerste Germaanse klankverschuiving ('wet van Grimm').

Sage

Later ontstond de aan de gebroeders Grimm zelf gekoppelde 'sage', waarin werd verteld dat zij jarenlang door de Duitse landen waren getrokken om er de sprookjes te verzamelen.[2] In feite werden de teksten aan de broers toegestuurd door vrouwen uit hogere kringen.[3] Met een van hen, Dortchen Hassenpflug, trouwde Wilhelm Grimm later.[4]

Publicaties

Gezamenlijk

  • Kinder- und Hausmärchen. 1. Auflage: 2 Bände 1812, 1815
  • Deutsche Sagen. 2 Bände 1816, 1818
  • Irische Elfenmärchen. Leipzig, 1826
  • Deutsche Mythologie, 1. Auflage 1835
  • Deutsches Wörterbuch, 1. Band 1854, 33. Band 1960
  • Kinder und Hausmärchen gesammelt durch die Brüder Grimm, Rob Riemann (Hrsg.): Met 446 illustraties van Otto Ubbelohde. 3 Bände., Turm-Verlag, Leipzig 1906

Jacob Grimm

  • Deutsche Grammatik, 1. Auflage: 4 Bände 1819-1837

In fictie

  • De gebroeders Grimm spelen een belangrijke rol in de Belgische televisieserie Kulderzipken (1995-1997). Daar spelen ze een verstrooid gezelschap en helpen Kulderzipken met hun vele uitvindingen om de Moeder van de duivel te snel af te zijn.
  • In 2005 verscheen de Europees-Amerikaanse film The Brothers Grimm. Dit fantasieverhaal verhaalt over de broers die van dorp naar dorp trekken om daar geesten te verdrijven, het blijkt dat ze de boel beduvelen omdat de "geesten" ook door hen gemaakt zijn. De broers verdienen zo de kost, maar op een gegeven moment ontdekken ze dat er toch meer tussen hemel en aarde is.
  • De Amerikaanse televisieserie Grimm, waarvan de eerste aflevering in 2011 werd uitgezonden, stelt dat grimms mensen zijn die, anders dan hun soortgenoten, allerlei mythische wezens (wesen) kunnen zien zoals ze werkelijk zijn. Veel van deze wesen zijn gebaseerd op verhalen van de gebroeders Grimm.

De derde broer

Ludwig Emil Grimm (Hanau, 14 maart 1790 - Kassel, 4 april 1863) was een getalenteerd schilder, tekenaar en vooral etser. Hij was de jongste broer van Jacob en Wilhelm Grimm. Deze beiden bekostigden Ludwig Emils studie aan de kunstacademie van München (1809-1814). Vaak heeft hij etsen en prenten van zijn beide broers en hun vrienden gemaakt. Ludwig Emil werd later zelf professor aan de kunstacademie te Kassel.

Dorothea Viehmann (1755-1815), ets door Ludwig Emil Grimm.[5]
Bronnen, noten en/of referenties
  1. Ze verzonnen deze verhalen niet zelf, maar tekenden ze op uit de mond van anderen, waaronder Dorothea Wild en Werner von Haxthausen, heer op kasteel Bökerhof bij Brakel (Duitsland).
  2. Karel Knip, Dat Roodkapje zich uitkleedde zeiden de Grimms er niet bij. NRC. Gearchiveerd op 11 april 2023.
  3. Bas Maliepaard, Sprookjes van Grimm gaan over het leven zelf, 20 september 2005, in: Trouw
  4. Piet de Moor in Knack van 18 dec. 2012
  5. Mevrouw Viehmann, afstammelinge van uit Frankrijk verdreven hugenoten, dochter van een herbergier, kende veel zowel Duitse als Franse sprookjes en volksverhalen. Zij vertelde in het bij Kassel gelegen dorpje Zwehrn, waar zij woonde, veel verhalen aan de Grimms. Ten minste 20 daarvan, bijvoorbeeld KHM 94, De verstandige boerendochter, en KHM 106, De arme molenaarsknecht en het katje, zijn in de bundel Kinder- und Hausmärchen opgenomen.
Bibliografische informatie
Mediabestanden
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Brüder Grimm op Wikimedia Commons.
· · Sjabloon bewerken
Sprookjes van de gebroeders Grimm
  A · B · C · D · E · F · G · H · I · J · K · L · M · N · O · P · Q · R · S · T · U · V · W · X · Y · Z  
A:Assepoester · De anjer · De arme en de rijke · De arme jongen in het graf · De arme molenaarsknecht en het katje · Het aardmanneke ·
B:Berenpels · Bontepels · Broertje en zusje · Bruidskeuze · De bijenkoningin · De boden van de dood · De boer en de duivel · De Bremer stadsmuzikanten · De broodkruimels op de tafel · De bruiloft van vrouw Vos · De dood als peet · Het blauwe licht · Het boerke · Het boerke in de hemel · Het boshuis ·
D:De dood van het hennetje · De dorsvlegel uit de hemel · De drie broers · De drie gelukskinderen · De drie handwerksgezellen · De drie heelmeesters · De drie luiaards · De drie mannetjes in het bos · De drie slangenbladeren · De drie spinsters · De drie talen · De drie veren · De drie vogeltjes · De drie zwarte prinsessen · De duivel en zijn grootmoeder · De duivel met de drie gouden haren · De duur van het leven · Dokter Weetal · Doornroosje · Duimendik · Duimpje de wereld in · Het dappere snijdertje · Het doodshemdje ·
E:Eenoogje, tweeoogje en drieoogje · Eva's ongelijke kinderen · Het eigenzinnige kind · Het ezeltje ·
F:Frieder en Katherliesje ·
G:De ganzenhoedster · De ganzenhoedster aan de bron · De gauwdief en zijn meester · De geest in de fles · De geschenken van het kleine volkje · De gestolen duit · De glazen doodskist · De goede ruil · De gouden gans · De gouden sleutel · De gouden vogel · De goudkinderen · De Grafheuvel · De groente-ezel · Gelukkige Hans · Het gedierte van de Heer en de Duivel · Het gespuis ·
H:De haas en de egel · De hanenbalk · De hazelaar · De heldere zon brengt het aan het licht · De hemelse bruiloft · De hoefnagel · De hond en de mus · De huishouding · Hans en Grietje · Hans viert bruiloft · Hans-mijn-egel · Hazekebruid · Het herdersjongetje · Het huishouden van kat en muis ·
I:De ijzeren kachel · IJzeren Hans ·
J:De jonge reus · De jood in de doornstruik · Jonkvrouw Maleen · Jorinde en Joringel ·
K:De kabouters · De kikkerkoning · De kleermaker in de hemel · De koning van de gouden berg · De koningszoon die nergens bang voor was · De korenaar · De kristallen bol · Het kind van Maria · Klitten · Klosje, schietspoel en naald · Knappe Elsje · Knoest en zijn drie zonen · Koning Lijsterbaard ·
L:De laarzen van buffelleer · De luie spinster · Het lammetje en het visje · Het leugensprookje uit Ditmar · Lief en leed samen delen · Luie Hein · Luisje en Vlootje ·
M:De maan · De meesterdief · De mus en zijn vier kinderen · Het mannetje dat jong gegloeid werd · Het meisje zonder handen · Het meiske van Brakel · Het mooie Katrinelletje en Pief Paf Poltrie · Magere Liesje · Meester Priem · Meneer Korbes · Met z'n zessen de hele wereld rond ·
O:De ondankbare zoon · De oude bedelares · De oude grootvader en zijn kleinzoon · De oude Hildebrand · De oude Rinkrank · De oude Sultan · De oude vrouw in het bos · Op reis gaan ·
P:De peetoom ·
R:De raaf · De raap · De ransel, het hoedje en het hoorntje · De rattenvanger van Hamelen · De reus en de kleermaker · De roerdomp en de hop · De roetzwarte broer van de duivel · De roversbruidegom · Het raadsel · Raadselsprookje · Raponsje · Repelsteeltje · Roodkapje ·
S:De schol · De schrandere knecht · De sterrendaalders · De stukgedanste schoentjes · Het snuggere snijdertje · Het sprookje van Luilekkerland · Simeliberg · Slangensprookje · Slimme Grietje · Slimme Hans · Sneeuwwitje · Sneeuwwitje en Rozerood · Speelhans · Sprookje van iemand die erop uittrok om te leren griezelen · Sterke Hans · Strohalm, kooltje vuur en boontje ·
T:De trommelslager · De trouwe Johannes · De twaalf broeders · De twaalf jagers · De twaalf luie knechten · De twee gebroeders · De twee koningskinderen · De twee reisgezellen · Tafeltje dek je, ezeltje strek je en knuppel uit de zak · Trouwe Ferdinand en Ontrouwe Ferdinand ·
U:De uil ·
V:De verstandige boerendochter · De verstandige lieden · De vier kunstvaardige broers · De volleerde jager · De vos en de ganzen · De vos en de kat · De vos en de moeder van zijn petekind · De vos en het paard · Van de visser en zijn vrouw · Van de wachtelboom · Van het muisje, het vogeltje en de braadworst · Vleerkens vogel · Vogel Grijp · Vondevogel · Vrijer Roland · Vrolijke Frans · Vrouw Holle · Vrouw Trui ·
W:De ware bruid · De waternimf · De waternimf in de vijver · De witte slang · De witte en de zwarte bruid · De wolf en de mens · De wolf en de vos · De wolf en de zeven geitjes · De wonderlijke speelman · Het water des levens · Het winterkoninkje · Het winterkoninkje en de beer ·
Z:De zes dienaren · De zes zwanen · De zeven Zwaben · De zeven raven · De zingende springende leeuwerik · De zoete pap · Het zingende botje ·