Łęk pozorny

Porównanie prawdziwego łęku kamiennego (po lewej) i łęku pozornego (po prawej)

Łęk pozorny – konstrukcja stosowana w prehistorii, polegała na stopniowym przybliżaniu do siebie układanych poziomo kamieni. Łęk pozorny w odróżnieniu do łęku nie przekazywał rozporu (sił poziomych) na podpory. Na podobnej zasadzie konstruowano pozorne sklepienia. W ten sposób jest skonstruowany do dzisiaj użytkowany, jeden z najstarszych mostów na świecie – most w Eleutherna na Krecie[1].

Zasada łęku pozornego

Zasady łęku pozornego stosowano między innymi w architekturze mykeńskiej, a Ameryce Środkowej w architekturze Majów[2]. Jak widać na zdjęciu, wysunięte bloki kamienne całym ciężarem opierają się na niższych blokach i w ten sposób omijają rzeźbiony naczółek oraz cały otwór bramny. Tak więc nad otworem nie ma muru – został on jakby „rozchylony”. Kompletnie inna sytuacja jest przy zastosowaniu łuku architektonicznego. Np. w arkadzie mur nad otworem „prze” w dół, a łuk przejmuje od niego obciążenie i rozprowadza na boki. Stąd mówi się, że podobieństwo tych dwóch konstrukcji, łuku i łuku pozornego jest pozorne.

  • Zdjęcie 1: Ściana z kamieni luźno ułożonych jeden na drugim, z której należy usunąć trzy kamienie z podstawy
    Zdjęcie 1: Ściana z kamieni luźno ułożonych jeden na drugim, z której należy usunąć trzy kamienie z podstawy
  • Zdjęcie 2: Po usunięciu kamieni w murze tworzy się łęk pozorny
    Zdjęcie 2: Po usunięciu kamieni w murze tworzy się łęk pozorny
  • Zdjęcie 3: Łęk pozorny niestabilny, grożący zawaleniem po dodatkowym „odchudzeniu"
    Zdjęcie 3: Łęk pozorny niestabilny, grożący zawaleniem po dodatkowym „odchudzeniu"

Galeria

  • Łuk pozorny – Lwia Brama – Mykeny
    Łuk pozorny – Lwia Brama – Mykeny
  • Most Eleutherna (strona południowa) (Kreta)
    Most Eleutherna (strona południowa) (Kreta)
  • Łuk pozorny – Kabáh
    Łuk pozorny – Kabáh
  • Łuk pozorny w pałacu w Palenque (V-VIII w. n.e.) Meksyk
    Łuk pozorny w pałacu w Palenque (V-VIII w. n.e.) Meksyk
  • Łuk pozorny bramny ze wspornikami w Angkor Thom (miasto XII-XVII w.) w Kambodży
    Łuk pozorny bramny ze wspornikami w Angkor Thom (miasto XII-XVII w.) w Kambodży
  • Ceglany łuk pozorny w Mỹ Sơn (IV-XIV w. świątynia hinduistyczna) w Wietnamie
    Ceglany łuk pozorny w Mỹ Sơn (IV-XIV w. świątynia hinduistyczna) w Wietnamie

Zobacz też

  • łuk (architektura)
  • sklepienie

Przypisy

  1. Jochen Briegleb: „Die vorrömischen Steinbrücken des Altertums“. W: Technikgeschichte. Band 38, Nr. 3, 1971, S. 255–260 (tutaj:258)
  2. Coe, Michael D. (1987). The Maya (4th edition (revised) ed.). London: Thames & Hudson. S - 65, ISBN 0-500-27455-X
Encyklopedia internetowa (sklepienie):
  • Britannica: technology/corbel-vault