13 Dywizja Piechoty Obrony Krajowej

Ten artykuł dotyczy 13 Dywizji Piechoty Obrony Krajowej. Zobacz też: inne dywizje piechoty noszące numer „13”.
13 Dywizja Piechoty Obrony Krajowej
13. Lanwehr-Infanterietruppendivision
Historia
Państwo

 Austro-Węgry

Sformowanie

1901

Rozformowanie

1917

Tradycje
Rodowód

Dywizja OK w Wiedniu

Kontynuacja

13 Dywizja Strzelców

Dowódcy
Ostatni

FML Ernst Kindl

Działania zbrojne
I wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja

Wiedeń

Rodzaj sił zbrojnych

c. k. Obrona Krajowa

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

2 Korpus

13 Dywizja Piechoty Obrony Krajowej (k. k. 13. LITD) – dywizja piechoty cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej.

Historia dywizji

W latach 1894–1900 w Komendzie Obrony Krajowej w Wiedniu występowało stanowisko dywizjoniera Obrony Krajowej, któremu podlegała Komenda Brygady Piechoty Obrony Krajowej w Wiedniu. Komendantowi brygady były podporządkowane:

1 października 1900 roku zostały utworzone dwa nowe Pułki Piechoty Obrony Krajowej Nr 24 w Wiedniu i 25 w Kromieryżu oraz nowa Komenda Brygady Piechoty Obrony Krajowej w Brnie, które włączono w skład Dywizji Obrony Krajowej w Wiedniu. Ponadto komendantowi dywizji podporządkowano Szkołę Kadetów Obrony Krajowej w Wiedniu i Główny Depot Ekwipunku Obrony Krajowej w Wiedniu oraz Pułk Ułanów Obrony Krajowej Nr 5 w Stockerau, który podlegał komendantowi dywizji za pośrednictwem inspektora kawalerii Obrony Krajowej[6].

Jesienią 1900 roku w skład dywizji wchodziła:

W 1901 roku Dywizja Obrony Krajowej w Wiedniu została przemianowana na 13 Dywizję Obrony Krajowej (niem. 13. Lanwehr-Truppen-Division), a wchodzące w jej skład brygady odpowiednio na 25 Brygadę Piechoty Obrony Krajowej w Wiedniu i 26 Brygadę Piechoty Obrony Krajowej w Brnie. Równocześnie dotychczasowa 13 Dywizja Piechoty w Wiedniu została przemianowana na 47 Dywizję Piechoty. W tym samym czasie ze składu Brygady Piechoty Obrony Krajowej w Wiedniu ubył 21 Pułk Piechoty Obrony Krajowej w St. Pölten, który został podporządkowany komendantowi 87 Brygady Piechoty Obrony Krajowej w Linzu należącej do 44 Dywizji Piechoty Obrony Krajowej[8].

W 1905 roku dywizja została przemianowana na 13 Dywizję Piechoty Obrony Krajowej. W tym samym roku Szkoła Kadetów Obrony Krajowej i Główny Depot Ekwipunku Obrony Krajowej w Wiedniu został podporządkowany bezpośrednio Komendzie Obrony Krajowej w Wiedniu[9].

W 1907 roku Pułk Ułanów Obrony Krajowej Nr 5 został włączony w skład nowo powstałej 1 Brygady Kawalerii Obrony Krajowej, natomiast komendantowi dywizji podporządkowano nowo utworzoną Baterię Armat Nr 1/2 w Wiedniu[10]. W styczniu 1908 roku została sformowana Bateria Armat Nr 2/2. Z dniem 1 października 1908 roku z połączenia obu baterii powstał Dywizjon Armat Obrony Krajowej Nr 13 w Wiedniu. Wymieniony oddział 1 stycznia 1909 roku został przeformowany w Dywizjon Haubic Polowych Obrony Krajowej Nr 13 w Wiedniu[11].

1 października 1913 roku w Wiedniu został utworzony Dywizjon Armat Polowych Obrony Krajowej Nr 13, który podporządkowano komendantowi dywizji[12].

W 1914 roku w skład dywizji wchodziła:

26 sierpnia 1914 roku, po przeprowadzonej mobilizacji i przyjęciu organizacji wojennej, w skład dywizji wchodziła:

W skład każdego z czterech pułków piechoty OK wchodziły trzy bataliony. Pułk Armat Polowych Nr 4 składał się z dwóch dywizjonów po dwie baterie. Podobnie, oba dywizjony OK składały się z dwóch baterii. Razem dywizja liczyła 12 batalionów piechoty, 8 baterii artylerii, 2 szwadrony kawalerii i 2 kompanie saperów.

W 1917 roku dywizja została przemianowana na 13 Dywizję Strzelców (niem. 13. Schützendivision, k. k. 13. SchD.), a wchodzące w jej skład brygady i pułki piechoty Obrony Krajowej przemianowane odpowiednio na 25 i 26 Brygadę Strzelców (niem. 26. Schützenbrigade, k. k. 26. SchBrig.) oraz pułki strzelców.

Obsada personalna

FZM Stephan von Ljubičić
Dywizjonierzy Obrony Krajowej i komendanci dywizji
  • FML Moriz Schmidt (1894[15] – 1898 → zastępca naczelnego komendanta c. k. Obrony Krajowej)
  • FML Ludwig Castaldo (1898 – 1 VIII 1900 → stan spoczynku[16])
  • FML Eduard von Steinitz (1900 – 1 V 1905 → stan spoczynku[17])
  • FML Mansuet Versbach von Hadamar (1905[9] – 1908 → komendant 2 Korpusu[18])
  • FML Alfred Hausenblas (1908[19] – 1909 → generalny inspektor korpuśnych szkół oficerskich)
  • GM / FML Stephan von Ljubičić(inne języki) (1909 – 1911 → szef sekcji w części wojskowej c. k. Ministerstwa Obrony Kraju)
  • GM / FML Franz von Georgi (1911 – 1913 → minister Obrony Krajowej)
  • GM / FML Eduard von Kreysa (1913[13] – XI 1914)
  • GM / FML Gustav Székeli de Doba (XI 1914 – II 1915[20])
  • FML Eduard von Kreysa (II – VIII 1915[20])
  • FML Gustav Székeli de Doba (VIII 1915 – VI 1916[20])
  • FML Franz Kalser von Maasfeld(inne języki) (VII 1916 – II 1918[20] → komendant XX Korpusu)
  • FML Ernst Kindl (II – XI 1918[20])
Komendanci Brygady Piechoty Obrony Krajowej w Wiedniu i komendanci 25 Brygady Piechoty
  • GM Ludwig Wiener (1894[21] – 1897 → komendant 4 Dywizji Piechoty)
  • GM Erich Thoss (1897 – 1901 → generał przydzielony komendantowi 13 Korpusu)
  • GM Wilhelm Schleif von Degenwart (1901 – 1 V 1904 → stan spoczynku[22])
  • GM Ferdinand Eifler von Lobenstedt (1904 – 1 VI 1906 → stan spoczynku[23])
  • GM Ottomar Madlé von Lenzbrugg (1906 – 1910 → komendant 25 Dywizji Piechoty)
  • GM Karl Kraus (1910 – 1 VIII 1911 → stan spoczynku[24])
  • GM Karl von Langer (1911 – 1914 → szef sekcji w c. k. Ministerstwa Obrony Kraju)
  • GM Karl Englert (1914 – 1915)
  • GM Heinrich Bolzano von Kronstätt (zaginiony 17 VI 1918)
Komendanci Brygady Piechoty Obrony Krajowej w Brnie i komendanci 26 Brygady Piechoty
  • GM Karl Dunst von Adelshelm (1900 – 1 V 1902 → stan spoczynku[25])
  • GM Karl von Streicher (1902 – 1903 → generał przydzielony komendantowi 1 Korpusu)
  • GM Richard von Buttlar zu Brandenfels genannt Treusch (1903 – 1 V 1907 → stan spoczynku[16])
  • GM Ferdinand Fidler von Isarborn (1907[26] – 1908 → generał przydzielony komendantowi 10 Korpusu[27])
  • GM Johann von Fabrizii (1908[19] – 1911 → generał przydzielony komendantowi 15 Korpusu)
  • GM Emil Lischka (1911 – IX 1914 → komendant 26 Dywizji Piechoty Obrony Krajowej)
  • płk / GM Gustaw Zygadłowicz (III 1916 – III 1918)
Komendanci 13 Brygady Artylerii Polowej Obrony Krajowej
  • GM Eduard Tunk (VIII 1914 – 1915)
Szefowie sztabu
  • mjr / ppłk SG Emanuel Kral (1900 – 1903 → komendant 1. batalionu 2 Pułku Piechoty Obrony Krajowej)
  • mjr SG Oskar Preißler (1903 – 1905 → szef Oddziału Wojskowego Grupy Obrony Krajowej 2 Korpusu)
  • mjr SG Alfred Redl (1905[9] – 1907)
  • mjr / ppłk SG Karl Zahradniczek (1907[26] – 1909 → komendant 2. batalionu 1 Pułku Piechoty Obrony Krajowej)
  • mjr / ppłk SG William von Einem (1909[28] – 1913 → komendant 2. batalionu 2 Pułku Piechoty Obrony Krajowej)
  • ppłk SG Artur Noë (1913 – 1914[13])
  • mjr SG Heinrich Mazanec von Engelhardswall (1914 –)

Szlak bojowy

Dywizja wzięła udział w bitwie pod Komarowem (26 sierpnia-2 września 1914).

W grudniu 1914 roku uczestniczyła w operacji limanowsko-łapanowskiej w trakcie której poniosła znaczne straty osobowe - do walki przystąpiła ze stanem 3 tys. żołnierzy, natomiast po dziesieciu dniach zmagań pozostało 700 ludzi[29].

Przypisy

  1. ↑ Schematismus 1895 ↓, s. 25–26.
  2. ↑ Schematismus 1897 ↓, s. 26–27.
  3. ↑ Schematismus 1898 ↓, s. 26–27.
  4. ↑ Schematismus 1899 ↓, s. 28–29.
  5. ↑ Schematismus 1900 ↓, s. 28–29, 249, 352, 413.
  6. ↑ Schematismus 1901 ↓, s. 45, 448, 454, 573.
  7. ↑ Schematismus 1901 ↓, s. 45.
  8. ↑ Schematismus 1902 ↓, s. 43, 53.
  9. ↑ a b c Schematismus 1906 ↓, s. 53.
  10. ↑ Schematismus 1908 ↓, s. 51, 400.
  11. ↑ Schematismus 1909 ↓, s. 53, 428.
  12. ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 49, 368.
  13. ↑ a b c Schematismus 1914 ↓, s. 49.
  14. ↑ Nowakowski 1992 ↓, s. 15.
  15. ↑ Schematismus 1895 ↓, s. 25.
  16. ↑ a b Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 25.
  17. ↑ Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 178.
  18. ↑ Schematismus 1909 ↓, s. 52.
  19. ↑ a b Schematismus 1909 ↓, s. 53.
  20. ↑ a b c d e Komendanci dywizji ↓.
  21. ↑ Schematismus 1895 ↓, s. 26.
  22. ↑ Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 163.
  23. ↑ Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 40.
  24. ↑ Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 94.
  25. ↑ Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 39.
  26. ↑ a b Schematismus 1908 ↓, s. 51.
  27. ↑ Schematismus 1909 ↓, s. 60.
  28. ↑ Schematismus 1910 ↓, s. 53.
  29. ↑ Krzysztof Pięciak: Legenda wzgórza Kaim. [dostęp 2024-04-08].

Bibliografia

  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1895. Wiedeń: luty 1895. (niem.).
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1897. Wiedeń: styczeń 1897. (niem.).
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1898. Wiedeń: styczeń 1898. (niem.).
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1899. Wiedeń: styczeń 1899. (niem.).
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1900. Wiedeń: styczeń 1900. (niem.).
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1901. Wiedeń: styczeń 1901. (niem.).
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1902. Wiedeń: styczeń 1902. (niem.).
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1906. Wiedeń: styczeń 1906. (niem.).
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1908. Wiedeń: styczeń 1908. (niem.).
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1909. Wiedeń: styczeń 1909. (niem.).
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1910. Wiedeń: styczeń 1910. (niem.).
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrat Vertretenen Königreiche une Länder für 1914. Wiedeń: styczeń 1914. (niem.).
  • Tomasz Nowakowski: Armia Austro-Węgierska 1908-1918. T. 5. Warszawa: Fenix, 1992, seria: Barwa i Broń. ISBN 83-900217-4-9.
  • Antonio Schmidt-Brentano: Die k. k. bzw. k. u. k. Generalität 1816-1918. Wiedeń: Austriackie Archiwum Państwowe, 2007.
  • Divisional Commanders 1914-1918. [w:] Austro-Hungarian Land Forces 1848-1918 [on-line]. Glenn Jewison & Jörg C. Steiner. [dostęp 2020-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-02)].
  • p
  • d
  • e
Piechota sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgier 1867-1918
Dywizje piechoty
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • 11
  • 12
  • 13 OK
  • 14
  • 15
  • 16
  • 17
  • 18
  • 19
  • 20 H
  • 21 OK
  • 22 OK
  • 23 H
  • 24
  • 25
  • 26 OK
  • 27
  • 28
  • 29
  • 30
  • 31
  • 32
  • 33
  • 34
  • 35
  • 36
  • 37 H
  • 38 H
  • 39 H
  • 40 H
  • 41 H
  • 42 H
  • 43 OK
  • 44 OK
  • 45 OK
  • 46 OK
  • 47
  • 48
  • 49
  • 50
  • 51 H
  • 52
  • 53
  • 54
  • 55
  • 56
  • 56 OK
  • 57
  • 58
  • 59
  • 60
  • 61
  • 62
  • 63
  • 64 H
  • 70 H
  • 71
  • 72
  • 73
  • 74 H
  • 81
  • 90
  • 91
  • 92
  • 93
  • 94
  • 95 PR
  • 106 PR
  • 155 H
Brygady piechoty
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 9
  • 10
  • 11
  • 12
  • 13
  • 14
  • 15
  • 16
  • 17
  • 18
  • 19
  • 20
  • 21
  • 22
  • 23
  • 24
  • 25 OK
  • 26 OK
  • 27
  • 28
  • 29
  • 30
  • 31
  • 32
  • 33
  • 34
  • 37
  • 38
  • 39 H
  • 40 H
  • 41 OK
  • 42 OK
  • 43 OK
  • 44 OK
  • 45 H
  • 46 H
  • 47
  • 48
  • 49
  • 50
  • 51 OK
  • 52 OK
  • 53
  • 54
  • 55
  • 56
  • 57
  • 58
  • 59
  • 60
  • 61
  • 62
  • 63
  • 64
  • 65
  • 66
  • 67
  • 68
  • 69
  • 70
  • 71
  • 72
  • 73 H
  • 74 H
  • 75 H
  • 76 H
  • 77 H
  • 78 H
  • 79 H
  • 80 H
  • 81 H
  • 82 H
  • 83 H
  • 84 H
  • 85 OK
  • 86 OK
  • 87 OK
  • 88 OK
  • 89 OK
  • 90 OK
  • 91 OK
  • 92 OK
  • 94
  • 96
  • 97
  • 98
  • 121
  • 122
Brygady górskie
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • 11
  • 12
  • 13
  • 14
Pułki cesarskiej i królewskiej Armii
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • 11
  • 12
  • 13
  • 14
  • 15
  • 16
  • 17
  • 18
  • 19
  • 20
  • 21
  • 22
  • 23
  • 24
  • 25
  • 26
  • 27
  • 28
  • 29
  • 30
  • 31
  • 32
  • 33
  • 34
  • 35
  • 36
  • 37
  • 38
  • 39
  • 40
  • 41
  • 42
  • 43
  • 44
  • 45
  • 46
  • 47
  • 48
  • 49
  • 50
  • 51
  • 52
  • 53
  • 54
  • 55
  • 56
  • 57
  • 58
  • 59
  • 60
  • 61
  • 62
  • 63
  • 64
  • 65
  • 66
  • 67
  • 68
  • 69
  • 70
  • 71
  • 72
  • 73
  • 74
  • 75
  • 76
  • 77
  • 78
  • 79
  • 80
  • 81
  • 82
  • 83
  • 84
  • 85
  • 86
  • 87
  • 88
  • 89
  • 90
  • 91
  • 92
  • 93
  • 94
  • 95
  • 96
  • 97
  • 98
  • 99
  • 100
  • 101
  • 102
  • 103
  • 104
  • 105
  • 106
  • 107
  • 108
  • 109
  • 110
  • 111
  • 112
  • 113
  • 114
  • 115
  • 116
  • 117
  • 118
  • 119
  • 110
  • 121
  • 112
  • 123
  • 114
  • 125
  • 116
  • 127
  • 118
  • 129
  • 130
  • 131
  • 132
  • 133
  • 134
  • 135
  • 136
  • 137
  • 138
  • 139
Pułki piechoty bośniacko-hercegowińskiej
Pułki cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej
Pułki królewsko-węgierskiej Obrony Krajowej
Tyrolskie pułki strzelców cesarskich
Pułki strzelców krajowych
  • I
  • II
  • III
Bataliony strzelców polowych
  • 1
  • 2
  • 3
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • 11
  • 12
  • 13
  • 16
  • 17
  • 19
  • 20
  • 21
  • 22
  • 23
  • 24
  • 25
  • 28
  • 29
  • 30
  • 31
  • 32
Pułki piechoty Legionów Polskich
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7