7 Brygada Jazdy

7 Brygada Jazdy (7 BJ) – wielka jednostka jazdy Wojska Polskiego II RP.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Jeszcze w 1919 podjęto decyzję o utworzeniu 7 Brygady Jazdy czasowo pod dowództwem gen. Aleksandra Romanowicza w składzie 15., 16. i 17 pułk ułanów. Miała powstać na bazie 1 Brygady Jazdy Wielkopolskiej^[2]. Sformowana w kwietniu 1920 roku podczas ofensywy kijowskiej w składzie: 1 pszwol., 17 puł^[3], tatarski pułk ułanów i 1 bateria 7 dak. Początkowo podporządkowana dowódcy 3 Armii^[4]. W związku z zagrożeniem, jakie na froncie ukraińskim stanowiła konnica Budionnego, 2 lipca 1920 utworzono dwudywizyjną Grupę Operacyjną Jazdy gen. Jana Sawickiego. Tworzyła ją między innymi 2 Dywizja Jazdy płk. Władysława Okrzy-Orzechowskiego w składzie 1. i 7 Brygada Jazdy^[5].

Od 14 sierpnia brygada weszła w skład 1 Dywizji Jazdy. Po rozejmie w październiku 1920 roku w składzie: 2 p.szwol., 8 i 9 puł kwaterowała w rejonie Łucka^[4].

W maju 1921 roku, na bazie wojennej 7 Brygady Jazdy w DOK III, sformowana została IV Brygada Jazdy, z miejscem postoju dowództwa w Grodnie. Od grudnia 1921 w Suwałkach^[6].

Działania zbrojne

Wyprawa kijowska

W związku z ofensywą kijowską, 23 kwietnia 1920 w skład brygady weszły: 1 pułk szwoleżerów, pułk jazdy tatarskiej, 17 pułk ułanów i 1 dywizjon artylerii konnej. Na czele brygady stanął generał podporucznik Aleksander Romanowicz, a jego zastępcą został major Gustaw Orlicz-Dreszer^[7].

26 kwietnia 1920 brygada rozpoczęła zagon na Teterew, Malin i Irsze. Podczas akcji podjazd 17 puł rozbił rosyjską baterię i zdobył Malin. Ważny szlak kolejowy Korosteń — Kijów został przerwany. W zaciętych walkach o utrzymanie Malina zginął szef sztabu brygady Stanisław Wilhelm Radziwiłł, a ciężko ranny został mjr Orlicz-Dreszer.

W tym czasie 1 pułk szwoleżerów zdobył stację kolejową Teterew. Zdobyto 6 dział, a po nadejściu własnej piechoty "odcięto" pociąg pancerny.

Następnie brygada ruszyła na Kijów. Pod Wyszgorodem szwoleżerowie, zdobyli działo i 14 karabinów maszynowych. Czołówkę maszerujących wojsk stanowiły patrole rozpoznawcze.

Patrol ppor. Olszewskiego zajął tramwaj w Puszczy Wodicy, wyposażył go w karabin maszynowy i pojechał do Kijowa. Nie zatrzymywani przez nikogo żołnierze dojechali na główną ulicę Kijowa – Kreszczatik, zabrali 7 jeńców i powrócili do macierzystego oddziału.

Inny patrol wpadł do Kijowa od strony Światoszyna, zdobywając szczegółowe informacje o dyslokacji Rosjan.

Te i inne śmiałe patrole 1 pszw i 17 puł torowały drogę większym podjazdom, a w konsekwencji całej brygadzie oraz oddziałom piechoty.

7 Brygada Jazdy wspólnie z innymi oddziałami Wojska Polskiego zdobyła Kijów 7 maja 1920.

Żołnierze brygady

Dowódcy brygady:

• gen. Aleksander Romanowicz (1919- był 1 VI 1920^[8])(czasowo)^[2]
• płk Władysław Mosiewicz^[2]
• płk Suszyński (VI 1920-)^[2]
• płk Henryk Brzezowski^[9]

Struktura organizacyjna

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof Mijakowski, Paweł Rozdżestwieński: 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. Wielka księga kawalerii polskiej 1918–1938. Tom 1. Edipresse Polska SA, 2012. ISBN 978-83-7769-220-2.
• "Księga jazdy polskiej", pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint, Bellona Warszawa 1993
• MirosławM. Giętkowski MirosławM., Artyleria konna Wojska Polskiego 1918-1939, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001, ISBN 83-7174-823-X, OCLC 69505837 .brak strony (książka)
• Włodzimierz Nowak: Samhorodek – Komarów 1920. Walki jazdy polskiej z konnicą Budionnego, maj – wrzesień 1920. Warszawa: Bellona SA, 2010. ISBN 978-83-11-11897-3.
• Henryk Wielecki: Wojsko Polskie 1921-1939. Warszawa: Wydawnictwo Crear, 1992. ISBN 83-900345-0-7.
• Dowódcy dywizji i brygad jazdy/kawalerii...
• Julian Stachiewicz: Działania zaczepne 3 armji na Ukrainie. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1925.
• Marek Tarczyński (red.): Bitwa lwowska 1920. Dokumenty operacyjne. T. 1. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2002. ISBN 83-7399-012-7.
• Arkadiusz Tuliński: 6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. T. 1 i 2. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8229-062-2.
• Lech Wyszczelski: Wojsko Polskie w latach 1918-1921. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2006. ISBN 83-89729-56-3.