Anna Habsburżanka (1573–1598)
Ten artykuł dotyczy królowej Polski i Szwecji. Zobacz też: Anna Habsburg – królowa Francji. |
Portret królowej Anny Austriaczki autorstwa polskiego malarza Jana Szwankowskiego, 1592 | |||
Królowa Polski | |||
Okres | od 31 maja 1592 | ||
---|---|---|---|
Jako żona | Zygmunta III Wazy | ||
Koronacja | 31 maja 1592 | ||
Poprzedniczka | Anna Jagiellonka | ||
Następczyni | |||
Królowa Szwecji | |||
Okres | od 17 listopada 1592 | ||
Jako żona | Zygmunta III Wazy | ||
Koronacja | 1 marca 1594 | ||
Poprzedniczka | Gunilla Bielke | ||
Następczyni | |||
Dane biograficzne | |||
Dynastia | Habsburgowie | ||
Data urodzenia | 16 sierpnia 1573 | ||
Data śmierci | |||
Miejsce spoczynku | |||
Ojciec | |||
Matka | Maria Anna bawarska | ||
|
Anna Habsburżanka (ur. 16 sierpnia 1573 w Grazu, zm. 10 lutego 1598 w Warszawie) – córka arcyksięcia Karola, brata cesarza Maksymiliana II, królowa Polski i Szwecji, pierwsza żona Zygmunta III, matka Władysława IV, posesorka starostwa augustowskiego[1].
Siostra Konstancji drugiej żony Zygmunta III.
Życiorys
Była otoczona troskliwą opieką rodziców. Biorąc pod uwagę ówczesne standardy, należała do bardzo wykształconych panien. Już w 1586 Anna Jagiellonka rozpoczęła starania o rękę którejś córki Karola dla swego siostrzeńca. Habsburgowie mieli pomóc w uzyskaniu korony polskiej dla Zygmunta. Plany upadły jednak, bowiem Anna była zaręczona z Henrykiem Lotaryńskim. Zygmunt zaczął zabiegać o rękę Krystyny holsztyńskiej. Również ten plan młodego króla nie doszedł do skutku.
W 1590 roku, dowiedziawszy się, że zaręczyny Anny zostały zerwane, Waza podjął ponowne starania o ślub z Anną. W drodze do Rzymu, w Grazu zatrzymał się kardynał Jerzy Radziwiłł, który prowadził w imieniu Zygmunta rozmowy na temat przyszłego małżeństwa. Rokowania te zostały bardzo chłodno przyjęte w środowisku senatorskim, które próbowało zawczasu uniemożliwić samowolne zawarcie przez króla małżeństwa[2]. Jeszcze w kwietniu 1592 kanclerz wielki koronny Jan Zamoyski na zjeździe w Lublinie był mu przeciwny[3]. Po długich pertraktacjach 4 maja 1592 odbył się w Wiedniu ślub per procura (Zygmunta reprezentował marszałek wielki litewski Albrycht Radziwiłł). Właściwe zawarcie małżeństwa, połączone z koronacją na królową Polski, odbyło się 31 maja tegoż roku w Krakowie. Ślub ten opiewał w swojej poezji Szymon Szymonowic. W latach 1593–1594 wraz z mężem przebywała w Szwecji, gdzie 1 marca 1594 koronowano ją w Uppsali na królową szwedzką.
Mimo że była Habsburżanką, Anna zyskała sympatię Polaków i przede wszystkim męża, który szczerze ją pokochał. W 1595 roku urodziła syna Władysława, późniejszego króla polskiego. Była w ciąży jeszcze cztery razy, jednak jako jedyny przeżył Władysław. W Polsce nie odegrała poważniejszej roli politycznej. Preferowała życie w zaciszu domowym z Zygmuntem III Wazą, przepojone żarliwością religijną.
Śmierć i pogrzeb
Zmarła 10 lutego 1598 w Warszawie wskutek komplikacji ciążowych. W momencie śmierci była w zaawansowanej ciąży. Nadworny lekarz wykonał pośpiesznie cesarskie cięcie, ale nowonarodzony syn Krzysztof zmarł zaraz po narodzinach[4][5]. Została pochowana w katedrze wawelskiej.
Józef Łukaszewicz[6] tak opisuje uroczystości pogrzebowe królowej (pisownia oryginalna):
… gdy w roku 1598 dnia 4. Lutego umarła w Warszawie Anna Austryjaczka, pierwsza żona Zygmunta III., ciało jej przybrane w szaty królewskie leżało cały tydzień na katafalku w niezamkniętej trumnie w jednej z sal zamku warszawskiego, poczem przeniesionem zostało do kaplicy królewskiej[7] (zapewne owej zwanej książęcą), gdzie przez 21 miesięcy stało w trumnie zamkniętej. Około trumny paliło się dzień i noc 10 świec jarzęcych i 20 lamp; psalmy w tej kaplicy śpiewali XX. Bernardyni podobnież dzień i noc, odmieniając się co kilka godzin i sprowadzając w pomoc do tej posługi religijnej księży z innych klasztorów tej reguły. Msze żałobne odprawiali przy ciele arcybiskupi, biskupi i inni dygnitarze kościelni. Requiem wykonywano codziennie z muzyką królewską. Nareszcie w miesiącu Październiku 1599 r. po solennym nabożeństwie odprawionym w kollegiacie, król i większa część senatu wraz z licznem duchowieństwem, odprowadził zwłoki swej małżonki do Krakowa, gdzie złożone zostały w kaplicy jagiellońskiej.
Galeria
- Antonio Abondio, Miniatura Anny Habsburżanki z około 1590 r.
- Dominicus Custos, Portret Anny Habsburżanki z lat 90. XVI wieku
- Portret Anny Habsburżanki z 1592 r.
- Portret Anny Habsburżanki z 1595 r. autorstwa Marcina Kobera
- Miniatura Anny Habzburżanki z 1598 r. autorstwa Marcina Kobera
- Podziemia katedry wawelskiej miejsce pochówku Anny Habsburżanki
Potomstwo
Obraz | Imię | Data Urodzenia | Data śmierci | Małżeństwa |
---|---|---|---|---|
Anna Maria Wazówna | 1593 | 1600 | ||
Katarzyna Wazówna | 1594 | 1594 | ||
Władysław IV Waza | 1595 | 1648 | 1.Cecylia Renata Habsburżanka 2.Ludwika Maria Gonzaga | |
Katarzyna Wazówna | 1596 | 1597 | ||
Krzysztof Waza | 1598 | 1598 |
Genealogia
Prapradziadkowie | cesarz rzymski | król Aragonii | król Polski | hrabia na Candale | książę Bawarii | margrabia Badenii | król Kastylii i Leónu | król Czech, król Węgier |
Pradziadkowie | król Kastylii i Leónu | król Czech, król Węgier | książę Bawarii | cesarz rzymski | ||||
Dziadkowie | cesarz rzymski | książę Bawarii | ||||||
Rodzice | arcyksiążę austriacki | |||||||
Anna Habsburg (1573–1598) królowa Polski, królowa Szwecji |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 300.
- ↑ S. Grzybowski, Jan Zamoyski, Warszawa 1994, s. 245.
- ↑ S. Grzybowski, Jan Zamoyski, Warszawa 1994, s. 247.
- ↑ Jerzy Besala „Małżeństwa królewskie. Władcy elekcyjni„, Bellona-Muza, Warszawa 2007, str. 88,
- ↑ Edward Rudzki „Polskie królowe„ Instytut Prasy i wydawnictwo Novum, Warszawa 1987, str. 66
- ↑ Józef Łukaszewicz Krótki opis historyczny kościołów parochialnych w dawnej diecezyi poznańskiej t. III, Nakładem Księgarni J.K. Żupańskiego, Poznań 1863, ss 341 i 342
- ↑ w „Kolegiacie i kościele parochialnym pod tytułem ś. Jana Chrzciciela” – obecnie bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie
Linki zewnętrzne
- Królowa Polski, która zmarła, mając zaledwie 25 lat. Historia Anny Habsburżanki
- p
- d
- e
Dynastia piastowska |
|
---|---|
Dynastia andegaweńska |
|
Dynastia jagiellońska |
|
Królowie elekcyjni |
|
Królestwo kongresowe Dynastia Romanowów |
|
- p
- d
- e
Englingerowie i Stenkilowie |
|
---|---|
Swerkerydzi i Erykidzi |
|
Folkungowie |
|
Dynasta meklemburska |
|
Unia kalmarska |
|
Wazowie |
|
Wittelsbachowie |
|
Dynastia heska |
|
Oldenburgowie |
|
Bernadotte |
|
- PWN: 3869679
- NE.se: anna-(1573-98-sv-och-po-drottning)