Atmosferyczna sadza

Atmosferyczna sadza jest rozlokowana na całej kuli ziemskiej, ale jej obecność i wpływ silnie zaznacza się w Azji.

Atmosferyczna sadza – drobne cząstki sadzy (o wielkości poniżej 2,5 µm) unoszące się w powietrzu i tworzące aerozol. Jest jednym z głównych składników smogu, szczególnie "smogu londyńskiego" występującego m.in. na terytorium Polski. Jest jednym ze składników zanieczyszczeń powietrza najsilniej wpływających na zdrowie ludzi[1]. Ze względu na pochłanianie światła widzialnego i podczerwieni atmosferyczna sadza ma wpływ na klimat Ziemi[2].

Powstawanie

Atmosferyczna sadza powstaje przy niekompletnym spalaniu paliw kopalnych, biopaliw i biomasy. Do największych źródeł sadzy zalicza się spalanie węgla i biomasy w prymitywnych paleniskach lub na otwartym powietrzu[3]. Zanieczyszczenie powietrza sadzą jest szczególnie wysokie m.in. w krajach rozwijających się, gdzie spalanie paliw w prostych paleniskach jest wykorzystywane m.in. do przygotowywania posiłków i ogrzewania pomieszczeń. Sadza powstaje w dużych ilościach również w wyniku wypalania lasów i terenów użytkowanych rolniczo. Ze względu na charakter głównych źródeł emisji, szacunki dotyczące całościowych antropogenicznych emisji obarczone są wysoką niepewnością[4]. Szacowane przez IPCC światowe emisje antropogeniczne tego aerozolu wynoszą ok. 4,8 mln ton rocznie, z czego ponad połowa przypada na Azję[2].

Wpływ na Klimat

Wzrost ilości cząsteczek sadzy w atmosferze wpływa na globalne ocieplenie, ponieważ absorbuje ona światło widzialne oraz podczerwień, przez co zmienia się bilans cieplny Ziemi. Wymuszanie radiacyjne spowodowane przez antropogeniczne emisje szacowane jest na +0,4 W/m2 (od +0,05 do +0,8 W/m2)[2]. Wpływ sadzy na klimat wynika nie tylko z bezpośredniej obecności cząstek aerozolu w atmosferze, ale również ze zmiany albedo powierzchni Ziemi, szczególnie na obszarach przykrytych śniegiem i lodem. Sadza ma wpływ m.in. na topnienie lodowców na Grenlandii, gdyż jej obecność powoduje, że ich powierzchnia jest ciemniejsza i pochłania większą część światła słonecznego[5]. Atmosferyczna sadza może wpływać również na zmiany w chmurach poprzez zawiązywanie jąder kondensacji oraz zmianę albedo chmur[6].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ PMC3385429 AnenbergP.A. SC PMC3385429 AnenbergP.A. i inni, Global air quality and health co-benefits of mitigating near-term climate change through methane and black carbon emission controls, wyd. 6, Environ Health Perspect, s. 831–839 .
  2. ↑ a b c Boucher, O., D. Randall, P. Artaxo, C. Bretherton, G. Feingold, P. Forster, V.-M. Kerminen, Y. Kondo, H. Liao, U. Lohmann, P. Rasch, S.K. Satheesh, S. Sherwood, B. Stevens and X.Y. Zhang, 2013: Clouds and Aerosols. In: Climate Change 2013: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Stocker, T.F., D. Qin, G.-K. Plattner, M. Tignor, S.K. Allen, J. Boschung, A. Nauels, Y. Xia, V. Bex and P.M. Midgley (eds.)
  3. ↑ Air Pollution as a Climate Forcing: A Workshop, Tami Bond
  4. ↑ Air Pollution as a Climate Forcing: A Workshop, David G. Streets
  5. ↑ Journal of Glaciology , Volume 63 , Issue 242 , December 2017 , pp. 1063 – 1076
  6. ↑ Koch, D.; A.D.Del Genio (2010)