Barbara Brylska

Barbara Brylska
Ilustracja
Barbara Brylska (1978)
Data i miejsce urodzenia

29 maja 1941
Skotniki

Zawód

aktorka

Współmałżonek

1. Jan Borowiec (rozwód)
2. Ludwik Kosmal (rozwód)

Lata aktywności

od 1963

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Nagroda Państwowa ZSRR
Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Barbara Brylska (ur. 29 maja 1941[1] w Skotnikach) – polska aktorka filmowa. Jedna z najwybitniejszych polskich aktorek powojennych[2], była też uznawana za najpiękniejszą aktorkę Europy swojego pokolenia[3]. W latach 60. i 70. XX wieku uchodziła za seksbombę polskiego kina[4][5].

Życiorys

Jako aktorka filmowa zadebiutowała epizodyczną rolą w komedii Antoniego Bohdziewicza Kalosze szczęścia[6]. Jej pierwszym występem odnotowanym w napisach końcowych była rola u boku Zbigniewa Cybulskiego w filmie Aleksandra Ścibora-Rylskiego Ich dzień powszedni (1963). Rozpoznawalność zdobyła dzięki roli fenickiej kapłanki Kamy w Faraonie (1966) Jerzego Kawalerowicza[7]. W 1967 ukończyła studia na Wydziale Aktorskim PWSTiF w Łodzi.

Największą popularność zyskała dzięki roli Krzysi Drohojowskiej w Panu Wołodyjowskim i Przygodach pana Michała (obydwa w 1969)[8]. W latach 70. była popularną amantką w filmach radzieckich, bułgarskich, niemieckich i czechosłowackich. Po występie w filmie Eldara Riazanowa Ironia losu (1975), w Polsce rozpowszechnianym pod tytułem Szczęśliwego Nowego Roku, stała się najbardziej znaną polską aktorką w krajach byłego bloku wschodniego[9]. Za udział w tym filmie otrzymała w 1977 Nagrodę Państwową ZSRR[10][11][12][13].

W 1975 otrzymała Złoty Krzyż Zasługi, a w 1985 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. W 2012 została uhonorowana przez Rosjan „Bałtycką Gwiazdą”, nagrodą przyznawaną za „wybitny wkład w budowaniu więzi kulturowych między narodami basenu Morza Bałtyckiego”[14].

Życie prywatne

Była dwukrotnie zamężna, z informatykiem Janem Borowcem (w latach 1961–1968) i lekarzem Ludwikiem Kosmalem (od 1970). Jej córka, aktorka i modelka Barbara Kosmal (ur. 1973), zginęła tragicznie 15 maja 1993 w wypadku samochodowym w Brzezinach; autem kierował Xawery Żuławski, syn Małgorzaty Braunek i Andrzeja Żuławskiego[8]. Xawery Żuławski zrealizował poświęcony jej film Chaos. Ma również syna Ludwika (ur. 1982).

Filmografia

  • 2009 – Miłość na wybiegu jako Marta
  • 2008 – Niania, odc. 117, jako Agata, była teściowa Maksa
  • 2008 – Admirał jako niania małego Kołczaka
  • 2007 – Szczęśliwego Nowego Roku. Kontynuacja (ros. Ирония судьбы. Продолжение) jako Nadia
  • 2006 – Jasne błękitne okna jako Nina, matka Sygity
  • 2002–2006 – Samo życie jako Celina Żmuda, malarka, matka Barbary Kornackiej (2005-)
  • 2001 – Casus Belli
  • 2001 – Symfonia ciszy (Symphony of Silence) jako Eva
  • 2001 – Down House jako Jepanczyna
  • 2000–2002 – Na dobre i na złe jako Barbara Burska, matka Jakuba
  • 1998 – Ekstradycja 3 jako żona Osowskiego
  • 1996 – Wirus jako dyrektorka domu dziecka
  • 1994 – Polska śmierć jako psychiatra
  • 1994 – Natchnij mnie wiarą jako ona sama (film dokumentalny)
  • 1993–1994 – Bank nie z tej ziemi jako członkini komitetu strajkowego w fabryce w Rylcu
  • 1993 – Basia jako ona sama
  • 1993 – Lepiej być piękną i bogatą jako gospodyni przyjęcia
  • 1993 – Tylko strach jako redaktorka tv
  • 1993 – Wynajmę pokój... jako matka Olka
  • 1991 – Ał, ograblenie pojezda – za wsio nado płatit
  • 1989 – Gdańsk 39 jako Burchardtowa
  • 1988 – Czas połnołunija jako zakonnica
  • 1987 – 07 zgłoś się w odc. 21, jako Zofia Gambetti, wspólniczka Rolsona
  • 1987 – Ballada o Januszku jako nauczycielka
  • 1987 – Między ustami a brzegiem pucharu jako pani Mielżyńska
  • 1987 – Misja specjalna jako aptekarka Grażynka
  • 1987 – Rzeka kłamstwa jako aktorka
  • 1987 – Vera Lenz
  • 1986 – Epizod Berlin-West jako Monika
  • 1986 – Kurs na lewo jako matka Sylwii
  • 1986 – Republika nadziei jako pani Wodniczakowa, matka Edwarda
  • 1985 – Skalpel, proszę! (Skalpel, prosím) jako Volejnikova
  • 1985 – W cieniu nienawiści jako nieznajoma
  • 1984 – 1944, odc. Michał
  • 1982 – 3 + Jedna
  • 1982 – Rächer, Retter und Rapiere jako Sybilla
  • 1980 – Młyn Lewina (Levins Muhle) jako Marie (głos)
  • 1980 – Archiv des Todes
  • 1980 – Kariera Nikodema Dyzmy jako Evita
  • 1979Do krwi ostatniej (serial) jako Ewa Koszelska,
  • 1979 – Do krwi ostatniej... jako Ewa Koszelska,
  • 1979 – Wściekły jako Golewiczowa
  • 1978 – Romans Teresy Hennert jako Teresa Hennert
  • 1978 – Sto koni do stu brzegów jako Krystyna
  • 1978 – Życie na gorąco jako Marta Feining-Meran
  • 1977 – Tichý American v Praze jako Milena
  • 1977 – Umiraj w krajen słuczaj jako Linda, piosenkarka kabaretowa
  • 1976 – 07 zgłoś się w odc. 4, jako Ewa, była urzędniczka PKO, partnerka Sucheckiego
  • 1976 – Koncert pre pozostalých jako Alicja
  • 1975 – Dyrektorzy jako Elżbieta
  • 1975 – Szczęśliwego Nowego Roku (Ironija sudby, ili S logkim parom!) jako Nadia
  • 1974 – Godzina za godziną jako przyjaciółka Tadeusza
  • 1974 – Visa für Ocantros jako Jagoda
  • 1973 – Miasta i lata (Goroda i gody) jako Marie Urbach
  • 1973 – Rozwód (Scheidungsprozess) jako Hanka
  • 1972 – Anatomia miłości jako Ewa
  • 1971 – Wyzwolenie (Oswobożdienije) jako Helena, odc. 4
  • 1971 – Patrząc pod słońce
  • 1971 – Pygmalion XII (Pigmalion XII) jako Erika Bongert
  • 1971 – Wiktoryna, czyli czy pan pochodzi z Beauvais? jako Wiktoryna
  • 1970 – Album polski jako 2 role: Maria, Anna
  • 1970 – Pogoń za Adamem jako Halina
  • 1969 – Wyzwolenie (Oswobożdienije) jako Helena, odc. 2
  • 1969 – Pan Wołodyjowski jako Krzysia
  • 1969 – Przygody pana Michała jako Krzysia
  • 1969 – Ludzie z piwnicy (etiuda szkolna)
  • 1969 – Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię jako Ewa Salm
  • 1968 – Morderstwo w poniedziałek (Mord am Montag) jako Hanna Stern
  • 1968 – Na tropie sokoła (Spur des Falken) jako Catherine
  • 1968 – Białe Wilki (Weiße Wölfe) jako Catherine
  • 1967 – Stawka większa niż życie jako Inga w odc. 17 „Spotkanie”
  • 1967 – Etude (etiuda szkolna)
  • 1966 – Bumerang jako Ewa
  • 1966 – Niebo (etiuda szkolna)
  • 1966 – Wygrana, przegrana (etiuda szkolna)
  • 1965 – Faraon jako Kama, kapłanka fenicka
  • 1965 – Potem nastąpi cisza jako Ewa Kraczyńska
  • 1964 – Późne popołudnie jako pływaczka Jeżykówna
  • 1963 – Yokmok jako dziewczyna
  • 1963 – Kraksa jako dziewczyna
  • 1963 – Ich dzień powszedni jako siostra Grażyny
  • 1958 – Kalosze szczęścia epizod

Piosenki w filmach

  • 1972 – Anatomia miłości wykonanie piosenki Jestem cała w twoich rękach
  • 1969 – Pan Wołodyjowski wykonanie utworu muzycznego pod tytułem Ballada śmiertelna

Ordery i odznaczenia

Nagrody

  • 1971 – Nagroda (tytuł „Gwiazdy Filmowego Sezonu” na III LLF w Łagowie)
  • 1973 – Nagroda (tytuł „Gwiazdy Filmowego Sezonu” na V LLF w Łagowie)
  • 1977 – Nagroda Państwowa ZSRR (za film Szczęśliwego Nowego Roku)
  • 1977 – Nagroda („Złote Kwiaty” dla najpopularniejszej aktorki krajów socjalistycznych)
  • 1979 – Nagroda (dyplom Ministra Spraw Zagranicznych za zasługi w propagowaniu polskiej kultury za granicą)
  • 2013 – specjalne wyróżnienie Heroiny Polskiego Kina 2013[16]

Przypisy

  1. Barbara Rybałtowska: Barbara Brylska w najtrudniejszej roli. Warszawa: Dom Wydawniczy Szczepan Szymański, 1993, s. 591. ISBN 83-85-60670-X.
  2. Fototeka [online], fototeka.fn.org.pl [dostęp 2019-07-17]  (pol.).
  3. Najpiękniejsza aktorka Europy. Barbara Brylska kończy 80 lat. wyborcza.pl. [dostęp 2021-05-28].
  4. Barbara Brylska: Przepiękny łobuziak – styl.pl [online], styl.pl [dostęp 2019-05-25]  (pol.).
  5. „Seksbomby PRL-u”: aktorki, które rozpalały żądze Polaków – Wiadomości [online], kultura.onet.pl [dostęp 2019-05-25]  (pol.).
  6. Raczek 2003 ↓, s. 45.
  7. Raczek 2003 ↓, s. 47.
  8. a b Raczek 2003 ↓, s. 41.
  9. Raczek 2003 ↓, s. 43.
  10. БРЫЛЬСКАЯ Барбара. [w:] Энциклопедия кино [on-line]. dic.academic.ru, 2010. [dostęp 2017-12-30]. (ros.).
  11. Барбара Брыльска. vokrug.tv. [dostęp 2017-12-30]. (ros.).
  12. Барбара Брыльска. Биография. ria.ru, 2016-06-05. [dostęp 2017-12-30]. (ros.).
  13. Брыльска, Барбара. tass.ru. [dostęp 2017-12-30]. (ros.).
  14. Barbara Brylska w panteonie „Bałtyckich Gwiazd” – Wiadomości – polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2017-11-22] .
  15. Święto polskiej kinematografii [online], Filmopedia [dostęp 2023-05-08]  (pol.).
  16. kulturalna.warszawa.pl. kulturalna.warszawa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-10)]..

Bibliografia

  • Tomasz Raczek: Karuzela z madonnami. Instytut Wydawniczy Latarnik, 2003. ISBN 83-917-891-2-8.

Linki zewnętrzne

  • Fotoreportaż: Barbara Brylska w Rawie Mazowieckiej w 1976 roku
  • Fotografia archiwalna: Barbara Brylska w scenie tańca w filmie Faraon (1966).
  • Barbara Brylska na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka
  • Barbara Brylska w bazie Akademii Polskiego Filmu
  • ISNI: 0000000114760615
  • VIAF: 81847174
  • LCCN: no00001502
  • GND: 13769749X
  • BnF: 139659889
  • SUDOC: 09813907X
  • NKC: ola2002157679
  • BIBSYS: 9011513
  • PLWABN: 9810669940605606
  • NUKAT: n99014650
  • LNB: 000271268
  • LIH: LNB:BXwG;=Bu
  • PWN: 3881293
  • ETP: 6638
  • VLE: barbara-brylska
Identyfikatory zewnętrzne:
  • FilmPolski.pl: 111232