Beatrice Tinsley

Beatrice Tinsley

Data i miejsce urodzenia	27 stycznia 1941 Chester
Data i miejsce śmierci	23 marca 1981 New Haven
Zawód, zajęcie	astronom
Narodowość	nowozelandzka
Alma Mater	University of Canterbury; Uniwersytet Teksański w Austin
Uczelnia	Uniwersytet Yale
Odznaczenia
Annie J. Cannon Award in Astronomy (1974)
Multimedia w Wikimedia Commons

Beatrice Muriel Hill Tinsley (ur. 27 stycznia 1941 w Chester, zm. 23 marca 1981 w New Haven) – nowozelandzka astronom i kosmolog, której badania przyczyniły się do zrozumienia ewolucji galaktyk^[1].

Życiorys^[2]

Tinsley urodziła się jako druga spośród trzech sióstr. Po II wojnie światowej wyemigrowała wraz z rodziną do Nowej Zelandii. Rodzina mieszkała najpierw w Christchurch, a następnie przez dłuższy czas w New Plymouth. Jej ojciec Edward Hill był duchownym i burmistrzem New Plymouth (1953–1956)^[3]. Studiując w Christchurch, wyszła za mąż za fizyka i kolegę z klasy uniwersyteckiej, Briana Tinsleya. To uniemożliwiło jej podjęcie pracy w college’u, ponieważ jej mąż był już tam zatrudniony^[4]. W 1963 przeniosła się do Stanów Zjednoczonych, do Dallas (w Teksasie), ale tam też doświadczała trudności: pracowała wtedy, gdy jej dzieci spały^[4]. W 1974, po latach starań o równowagę w rodzinie, opuściła męża i dwoje adoptowanych dzieci^[1], by móc objąć posadę profesora nadzwyczajnego na Uniwersytecie Yale. Pracowała tam aż do śmierci; zmarła z powodu raka w szpitalu tej uczelni w 1981. Jej prochy pochowano na cmentarzu na terenie kampusu^[5].

Edukacja

Tinsley uczęszczała do High School w New Plymouth, a następnie studiowała na Uniwersytecie w Canterbury, gdzie ukończyła studia magisterskie^[6]. Tytuł magistra nauk ścisłych z wyróżnieniem z dziedziny fizyki uzyskała w 1961. Stopień doktora został jej przyznany przez Uniwersytet Teksański w Austin w 1966, za pracę dyplomową Ewolucja Galaktyk i jej znaczenie dla kosmologii^[7][8].

Działalność zawodowa

Tinsley dokonała pionierskich badań teoretycznych dotyczących wieku gwiazd w zależności od populacji gwiazdowych i ich wpływu na obserwowalne cechy galaktyk. Miała także udział w fundamentalnych analizach modeli wszechświata określających, czy wszechświat jest zamknięty czy otwarty. Jej modele galaktyk doprowadziły do sformułowania pierwszego przybliżenia, jak mogły wyglądać protogalaktyki^[9].

W 1974 otrzymała nagrodę Annie J. Cannon Award in Astronomy Amerykańskiego Towarzystwa Astronomicznego w uznaniu jej prac nad ewolucją galaktyk^[10].

W 1977 Tinsley, wraz z Richardem Larsonem z Uniwersytetu Yale, zorganizowała konferencję pt. „Ewolucja Galaktyk i Populacji Gwiezdnych”^[11].

Wkrótce potem, w 1978, została pierwszą kobietą profesorem astronomii na Uniwersytecie Yale^[12]. Jej ostatnia praca naukowa, przedłożona czasopismu „Astrophysical Journal” dziesięć dni przed jej śmiercią, została opublikowana pośmiertnie w listopadzie, bez korekty^[13].

Upamiętnienie

W 1986 Amerykańskie Towarzystwo Astronomiczne utworzyło nagrodę Beatrice M. Tinsley, która uznaje „wybitny wkład badawczy w dziedzinie astronomii lub astrofizyki, o wyjątkowo kreatywnym lub innowacyjnym charakterze”. Jest to jedyna poważna nagroda przyznawana przez amerykańską społeczność naukową, która honoruje kobietę naukowca. Nagroda nie jest przyznawana z zastrzeżeniem określonego obywatelstwa kandydata lub kraju zamieszkania^[14].

Nazwa asteroidy pasa głównego (3087) Beatrice Tinsley (odkrytej w 1981 w Mount John University Observatory) pochodzi od jej imienia^[15].

Uniwersytet Teksański w Austin powołał do życia w 1989 Beatrice M. Tinsley Centennial Visiting Professorship. W 2007 dodatkowo ufundowano stypendia Tinsley Scholars, jako nagrody dla młodych badaczy^[16].

W 2005 Teatr Circa w Wellington wystawił sztukę pt. Bright Star o życiu Beatrice Tinsley. Towarzystwo Astronomiczne Wellington zorganizowało pokazy nieba przez teleskop przy nabrzeżu przy Te Papa Museum^[17].

W grudniu 2010 Komisja Geograficzna Nowej Zelandii nadała nazwę Mt Tinsley wzniesieniu w Górach Keplera w regionie Fiordland^[18][19].

Królewskie Towarzystwo Astronomiczne Nowej Zelandii od 2012 organizuje Wykłady Beatrice Hill Tinsley^[20].

W dniu 27 stycznia 2016, w 75. rocznicę jej urodzin, Google opublikowało Doodle, aby uhonorować jej pracę^[21].

Wybrane publikacje

• „An accelerating universe” 1975, Nature 257, 454 – 457 (9 October 1975); doi:10.1038/257454a0
• Correlation of the Dark Mass in Galaxies with Hubble type, 1981, Royal Astronomical Society, Monthly Notices, vol. 194, p. 63–75
• Relations between Nucleosynthesis Rates and the Metal Abundance, 1980, Astronomy and Astrophysics, vol. 89, no. 1–2, p. 246–248
• Stellar Lifetimes and Abundance Ratios in Chemical Evolution, 1979, Astrophysical Journal, Part 1, vol. 229, p. 1046–1056
• Colors as Indicators of the Presence of Spiral and Elliptical Components in N Galaxies, 1977, Publications of the Astronomical Society of the Pacific, vol. 89, p. 245–250
• Surface Brightness Parameters as Tests of Galactic Evolution, 1976, Astrophysical Journal, vol. 209, p. L7–L9
• The Color-Redshift Relation for Giant Elliptical Galaxies, 1971, Astrophysics and Space Science, Vol. 12, p. 394

Przypisy

Linki zewnętrzne

Biografie

• Michele Nichols: Beatrice Hill Tinsley. Carleton College, 1998-06-10. [dostęp 2017-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-07)]. (ang.).
• Biografia na stronie NZEDGE.COM (ang.)
• Biografia na stronie Astronomical Society of the Pacific (ang.)
• Biografia na stronie Texas State Historical Association (ang.)

Inne źródła

• Recenzja sztuki Bright Star z Circa Theater. nbr.co.nz. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-12-16)]. (ang.).
• Wywiad z Beatrice Tinsley. [w:] Oral History Interviews [on-line]. American Institute of Physics, 1977-06-14. [dostęp 2017-08-11]. (ang.).
• Women in Astronomy Spis publikacji o Beatrice Tinsley na stronie Astronomical Society of the Pacific (ang.)
• Radio New Zealand The Stars are Comforting: The letters of Beatrice Hill Tinsley (1941–1981). Galeria zdjęć, listy oraz wywiady w formie plików audio (ang.)