Biostratygrafia

Biostratygrafia – dziedzina stratygrafii oparta na badaniu skamieniałości. Celem klasyfikacji biostratygraficznej (rozpoziomowania biostratygraficznego) jest wydzielenie w skałach jednostek na podstawie analizy rozprzestrzenienia stratygraficznego (pionowego) kopalnych taksonów (skamieniałości przewodnich). Klasyfikacja ta jest możliwa w skałach zawierających skamieniałości - a więc w skałach osadowych^[1]. Jej wynikiem jest ustalenie wieku względnego osadów (osady starsze i młodsze), natomiast wiek bezwzględny (w milionach lat) poznaje się innymi metodami^[2].

Podstawowe pojęcia

Jednostka biostratygraficzna – skały wyodrębnione spośród skał otaczających na podstawie charakterystycznego zespołu skamieniałości lub nawet jednej skamieniałości^{[potrzebny przypis]}.

Poziom (biozona) – jest formalną jednostką biostratygraficzną, obejmującą ciała skalne wyróżniane (definiowane) na podstawie zaniku bądź pojawienia się taksonów w profilu stratygraficznym i rozpoznawane na podstawie obecności tychże taksonów^[1].

Rodzaje poziomów biostratygraficznych:

• poziom zasięgu gatunku;
• poziom zespołowy;
• poziom współwystępowania;
• poziom interwałowy;
• poziom filogenetyczny;
• poziom rozkwitu^[1].

Skały nie zawierające skamieniałości można wyróżnić jako międzypoziom jałowy lub śródpoziom jałowy^[1].

Grupy istotne dla biostratygrafii

Niektóre grupy organizmów żywych mają większe znaczenia dla biostratygrafii od innych ze względu na szybką ewolucję morfologiczną i szerokie rozprzestrzenienie (paleo)geograficzne. Te właśnie grupy (częściej nektoniczne lub planktoniczne niż bentosowe)^[1] dostarczają dobrych skamieniałości przewodnich^[2].

Badania biostratygraficzne prowadzono dawniej przede wszystkim na podstawie makroskamieniałości. Były to przede wszystkim:

• w paleozoiku - trylobity, graptolity i goniatyty;
• w mezozoiku - amonity^[3].

Obecnie rozpoziomowanie biostratygraficzne wykonuje się częściej na podstawie mikroskamieniałości takich jak:

• otwornice^[4];
• konodonty^[5];
• kopalne ziarna pyłku, zarodniki i dinocysty (stadia przetrwalnikowe bruzdnic)^[6][7], obejmowane zbiorczą nazwą palinomorf i będące przedmiotem badań palinostratygrafii^[7];
• gyrogonity^[8].

Zobacz hasło biostratygrafia w Wikisłowniku

Przypisy