Czerwonka jedenastokropka
| Hippodamia septemmaculata | |||||
| (De Geer, 1775) | |||||
 Imago | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | eukarionty | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||||
| Typ | stawonogi | ||||
| Gromada | owady | ||||
| Rząd | chrząszcze | ||||
| Rodzina | biedronkowate | ||||
| Podrodzina | Coccinellinae | ||||
| Plemię | Coccinellini | ||||
| Rodzaj | Hippodamia | ||||
| Gatunek | czerwonka jedenastokropka | ||||
| |||||
| |||||
| |||||
Czerwonka jedenastokropka[1] (Hippodamia septemmaculata) – gatunek chrząszcza z rodziny biedronkowatych. Występuje w północnej Palearktyce, od Francji po Wyspy Japońskie. Zamieszkuje siedliska wilgotne.
Taksonomia
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1775 roku przez Charlesa De Geera pod nazwą Coccinella septemmaculata[2].
Morfologia
Chrząszcz o wydłużonym i lekko grzbietobrzusznie spłaszczonym, owalnym w zarysie ciele o długości od 5 do 7 mm[3]. Głowa jest czarna z żółtawobrunatnym czołem[3]. Przedplecze ma nieobrzeżoną krawędź tylną, a swoją największą szerokość osiąga pośrodku długości[4]. Krawędź przednia przedplecza ma parę zatokowatych wcięć, znacznie wyraźniej zaznaczonych niż u czerwonki trzynastokropki[3]. Barwa przedplecza jest zdominowana przez czarną łatę, która tylko jego brzegi przedni i boczne pozostawia żółtawobiałymi do żółtych[4][3], a czasem nawet obejmuje krawędź przednią[3]. Pokrywy mają na pomarańczowym lub czerwonym tle czarny wzór, typowo złożony z dziewięciu lub jedenastu kropek[4][3]. Przy przednim brzegu obu pokryw leży wspólna kropka, która obejmuje swym zasięgiem tarczkę i rozszerza się w części tylnej. Kropki na pokrywach mogą się czasem zlewać ze sobą lub zanikać[3]. Linie udowe (zabiodrowe) na zapiersiu i pierwszym z widocznych sternitów odwłoka są całkowicie zanikłe. Widoczne sternity odwłoka (wentryty) są czarne z pomarańczowymi kropkami przy krawędziach bocznych. Odnóża mają czarne uda[4], natomiast ich golenie są czarnobrunatne z pomarańczowym rozjaśnieniem u wierzchołka[4][3].
Ekologia i występowanie
Owad ten zamieszkuje siedliska wilgotne, jak torfowiska, bagniska, wilgotne łąki i skraje lasów[5][6][3]. Sięga od nizin po piętro subalpejskie. Bytuje na brzozach, sosnach, wierzbach, jak i roślinach warstwy podszytu i runa. Zarówno larwy, jak i imagines są drapieżnikami żerującymi głównie na mszycach (afidofagia). W warunkach klimatycznych Europy Środkowej owady dorosłe są aktywne od kwietnia do października. Zimę spędzają hibernując w ściółce i uschniętych roślinach[5]
Gatunek północnopalearktyczny[5]. W Europie znany jest z Francji (w tym z Korsyki[7]), Belgii, Niemiec, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Białorusi, Ukrainy, Rumunii i Rosji[2]. Dalej na wschód rozprzestrzeniony jest przez Kazachstan, Syberię, Rosyjski Daleki Wschód, Mongolię i północne Chiny po Koreę i Japonię[4]. W Polsce jest owadem rzadko spotykanym[6]. We Francji gatunek ten znany jest z Wogezów, Jury i Alp. Dawniej podawany był też z Masywu Centralnego. Jego występowanie w Pirenejach jest niepewne[7]. Z Iranu podawany był błędnie[4]. W Anglii współcześnie nie występuje, jednak żył tam dawniej – znany jest z osadów czwartorzędowych[7].
Przypisy
- ↑ Hippodamia septemmaculata – Czerwonka jedenastokropka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2023-08-28].
- ↑ a b Hippodamia (Hemisphaerica) septemmaculata. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-04-24].
- ↑ a b c d e f g h i Ryszard Bielawski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze – Coleoptera: z. 76 Biedronki – Coccinellidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1959.
- ↑ a b c d e f g Amir Biranvand, Oldřich Nedvěd, Romain Nattier, Elizaveta Nepaeva, Danny Haelewaters. Review of the genus Hippodamia (Coleoptera: Coccinellidae) in the Palearctic region. „Oriental Insects”, 2020. DOI: 10.1080/00305316.2020.1763871. ISSN 0030-5316.
- ↑ a b c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (13), 1986.
- ↑ a b Rafał Ruta, Paweł Jałoszyński, Szymon Konwerski, Tomasz Majewski, Tomasz Barłożek. Biedronkowate (Coleoptera: Coccinellidae) Polski. Część 1. Nowe dane faunistyczne. „Wiadomości entomologiczne”. 28 (2), s. 91–112, 2009.
- ↑ a b c Bernard Bal. Découverte en Haute-Savoie (F-74) d’Hippodamia (Hippodamia) septemmaculata (De Geer 1775) (Coleoptera Coccinellidae) et bilan de son statut européen et français. „Harmonia”. 10. s. 5–11.
