Danilo Kiš

Ten artykuł od 2020-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Danilo Kiš

Данило Киш

Popiersie Kiša w Suboticy

Data i miejsce urodzenia

22 lutego 1935
Subotica

Data i miejsce śmierci

15 października 1989
Paryż

Narodowość

serbska

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła

Ogród, popiół
Grobowiec dla Borysa Dawidowicza
Encyklopedia umarłych
Klepsydra

Multimedia w Wikimedia Commons

Strona internetowa

Danilo Kiš (cyr. Данило Киш; ur. 22 lutego 1935 w Suboticy, zm. 15 października 1989 w Paryżu) – serbski pisarz, poeta, eseista i tłumacz. Przedstawiciel nurtu postmodernistycznego w literaturze, w swej prozie wykorzystywał wątki autobiograficzne. Autor licznych przekładów poezji francuskiej, rosyjskiej i węgierskiej.

Biografia

Matka Kiša pochodziła z Czarnogóry, jego ojciec był węgierskim Żydem. Podczas wojny Kiš stracił ojca i kilku innych bliskich krewnych, którzy zginęli w nazistowskich obozach. Przez pewien czas (do 1948 roku) mieszkał na Węgrzech, następnie przeniósł się do Jugosławii.

Kiš studiował literaturę na Uniwersytecie Belgradzkim. Pracował też bardzo aktywnie do 1960 roku w czasopiśmie Vidici. W 1962 roku opublikował swoje dwie powieści Mansarda oraz Psalam 44. W 1973 roku został laureatem prestiżowej nagrody "NIN" za powieść Peščanik (Klepsydra), którą to nagrodę zwrócił parę lat później z powodu sporu politycznego. W następnych latach Kiš otrzymywał kolejne krajowe i międzynarodowe nagrody zarówno za swą poezję, jak i prozę.

W latach 1962–1981 żonaty z Mirjaną Miocinović, po separacji pozostawał w nieformalnym związku z Pascale Delpech, aż do przedwczesnej śmierci.

Był członkiem Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk.

Twórczość

Proza Kiša wzbudza skojarzenia z twórczością Brunona Schulza, przede wszystkim dzięki powracającemu motywowi Ojca – Edwarda Kiša (Kohna), w książkach pojawiającego się pod postacią Edwarda Sama. Pisarz występuje w nich jako Andreas Sam, chłopiec dorastający w wojennej biedzie na węgierskiej wsi i żyjący w stałym strachu przed zadenuncjowaniem i wywózką. Znaczna część twórczości (Ogród, popiół, Wczesne smutki, Klepsydra) Kiša stała się poszukiwaniem prawdy o ojcu, często przedstawianym w magiczno-bajkowy sposób.

Dzieła

Mansarda: satirična poema, 1962 (powieść, wyd. polskie 1997 Mansarda, poemat satyryczny)
Psalam 44, 1962 (powieść, wydanie polskie 2016 pt. Psalm 44)
Bašta, pepeo, 1965 (powieść, wyd. polskie 1967 pt. Ogród, popiół)
Rani jadi: za decu i osetljive, 1969 (zbiór opowiadań, wyd. polskie 2003 pt. Wczesne smutki)
Peščanik, 1972 (powieść, wyd. polskie 1978 pt. Klepsydra)
Po-etika, 1972 (eseje)
Po-etika, knjiga druga, 1974 (eseje)
Grobnica za Borisa Davidoviča: sedam poglavlja jedne zajedničke povesti, 1976 (zbiór opowiadań, wyd. polskie 1989 pt. Grobowiec dla Borysa Dawidowicza)
Čas anatomije, 1978 (eseje)
Noć i magla, 1983 (Noc i mgła dramat, wyd. polskie w: Wczesne smutki, 2003)
Homo poeticus, 1983 (eseje i wywiady; wybór esejów pt. Homo poeticus, mimo wszystko, 1998)
Enciklopedija mrtvih, 1983 (opowiadania, wyd. polskie Encyklopedia umarłych, 1991)

Wydane pośmiertnie

Gorki talog iskustva, 1990 (wywiady, wyd. polskie 1999 pt. Życie, literatura, wybór)
Život, literatura, 1990 (wywiady i eseje)
Pesme i prepevi, 1992 (poezje)
Lauta i ožiljci, 1994 (opowiadania, wyd. polskie pt. Lutnia i blizny w: Magiczne miejsce, 1996)
Skladište, 1995 (teksty różne)
Varia, 1995 (eseje, artykuły prasowe i opowiadania)
Pesme, Elektra, 1995 (poezje i adaptacja dramatu "Elektra")