Józef Tuławski

Józef Andrzej Tuławski (Tulawski, ur. 19 lutego 1699 w Reszlu, zm. w październiku 1781 w Dobrym Mieście) – kanonik dobromiejski, kaznodzieja, geometra, matematyk, konstruktor, astronom, autor jednego z najlepszych w Polsce podręczników teoretycznej i praktycznej gnomoniki.

Rodzina

Pochodził z rodziny mieszczańskiej. Był synem reszelskiego sukiennika Macieja i Gertrudy.

Kariera

• w latach 1711–1717 – kształcił się w gimnazjum jezuickim w Reszlu,
• od września 1718 – kontynuował naukę w kolegium jezuitów w Braniewie,
• 1723 – przyjął w Lidzbarku Warmińskim święcenia kapłańskie, duszpasterzował w Braniewie i Pieniężnie,
• studiował filozofię i fizykę w Poznaniu, gdzie uzyskał doktorat z filozofii,
• w latach 1739–1749 był proboszczem w Babiaku, a w latach 1750–1767 w Lubominie; cieszył się opinią wybitnego kaznodziei;
• 1751 – w Królewcu ukazał się podręcznik teoretycznej i praktycznej gnomoniki pt.Gnomonica facilitata autorstwa Józefa Tuławskiego, który pracę swą dedykował biskupowi warmińskiemu Adamowi Stanisławowi Grabowskiemu,
• pomagał Janowi Fryderykowi Enderschowi w zbieraniu materiału topograficznego do mapy Warmii wydanej w Elblągu w roku 1755,
• 1755 – otrzymał inwestyturę na kanonię w Dobrym Mieście,
• utrzymywał kontakty z fizykami i filozofami Albertyny w Królewcu,
• był konstruktorem urządzeń mechanicznych i zegarów słonecznych w wielu świątyniach warmińskich.

Zobacz też

• Warmińska kapituła kolegiacka

Bibliografia

• Jan Chłosta, Słownik Warmii, Wydawnictwo Littera, Olsztyn 2002, s. 376–377
• Andrzej Kopiczko, Duchowieństwo Katolickie Diecezji Warmińskiej w latach 1525–1821, cz. 2 Słownik, Olsztyn 2000, s. 334–335
• Andrzej Kopiczko, Kanonicy dobromiejscy 1521–1771, w: Słownik biograficzny Kapituły Kolegiackiej w Dobrym Mieście (redaktor Jan Guzowski), Wyższe Seminarium Duchowne Metropolii Warmińskiej „Hosianum”, Olsztyn 1999, s. 109–110
• Tadeusz Oracki, Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, tom II: L–Ż, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn 1988, s. 189–190 (tu rok urodzenia: 1698, rok śmierci: 1774)

Linki zewnętrzne

• Krzysztof Igras: Historia gnomoniki na tle rozwoju astronomii w Polsce. Zegary słoneczne i dawne przyrządy astronomiczne. [dostęp 2014-07-27].