Jan Morris

Jan Morris

Imię i nazwisko urodzenia	James Humphrey Morris
Data i miejsce urodzenia	2 października 1926 Clevedon
Data i miejsce śmierci	20 listopada 2020 Pwllheli
Zawód, zajęcie	historyczka, pisarka
Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Morris (ur. jako James Humphrey Morris 2 października 1926 w Clevedon^[1], zm. 20 listopada 2020 w Pwllheli^[2]) – walijska historyczka, pisarka i autorka relacji z podróży. Napisała trylogię Pax Britannica (1968–1978), historię Imperium brytyjskiego, i portrety miast, np. Oksfordu, Wenecji, Triestu, Hongkongu i Nowego Jorku.

Życiorys

Urodziła się w Anglii, matka była Angielką, a ojciec Walijczykiem, sama uważała się za Walijkę. Była osobą transseksualną, do roku 1972 wydawała książki pod swoim męskim imieniem. Potem zaczęła życie jako kobieta.

W 1945 roku trafiła z wojskiem do Triestu podczas angielsko-amerykańskiej okupacji. Po wojnie pisała do „The Times”, była m.in. korespondentką towarzyszącą ekspedycji Hillary'ego i Tenzinga, która zdobyła Mount Everest. W 1949 roku poślubiła córkę plantatora herbaty, mieli pięcioro dzieci. W 1964 roku rozpoczęła medyczną korektę płci, operacja odbyła się w 1972 roku w Maroku (chirurg Georges Burou), ponieważ brytyjscy lekarze żądali uprzedniego rozwodu z żoną. Potem rozwiedli się, ale pozostali razem i w roku 2008 zawarli rejestrowany związek partnerski.

Mieszkała głównie w północnej Walii, uważała się za walijską nacjonalistkę republikańską. Dostała nagrody Golden PEN Award, Glyndŵra i doktorat honoris causa Uniwersytetu Walijskiego i Glamorgan, otrzymała także Order Imperium Brytyjskiego, była członkiem Królewskiego Towarzystwa Literackiego.

Publikacje

Non-fiction

Literatura podróżnicza

• Coast to Coast (w USA wydana pod tytułem As I Saw the USA, 1956, zdobyła Cafe Royal Prize w 1957 roku)
• Sultan in Oman (1957)
• The Market in Seleukia (1957)
• South African Winter (1958)
• The Hashemite Kings (1959)
• Venice (1960, zdobyła nagrodę Heinemanna w 1961 roku)
• The Presence of Spain (1964)
• Spain (1964)
• Oxford (1965)
• The Great Port: A Passage through New York (1969)
• The Venetian Empire (1980)
• A Venetian Bestiary (1982)
• The Matter of Wales (1984)
• Spain (1988)
• Hong Kong (1988)
• Sydney (1992)
• Trieste and the Meaning of Nowhere (2001)
• The World: Life and Travel 1950-2000 (2003)
• Contact! A Book of Encounters (2010)

Eseje

• The Road to Huddersfield: A Journey to Five Continents (1963)
• The Outriders: A Liberal View of Britain (1963)
• Cities (1963)
• Places (1972)
• Travels (1976)
• Destinations (1980)
• Wales; The First Place (1982, reprint 1998)
• Journeys (1984)
• Among the Cities (1985)
• Locations (1992)
• O Canada! (1992)
• Contact! A Book of Glimpses (2009)

Historia

• Trylogia The Pax Britannica:
  • Heaven’s Command: An Imperial Progress (1973). Tom 1. Obejmuje okres 1837-1897.
  • Pax Britannica: The Climax of Empire (1968). Tom 2.
  • Farewell the Trumpets: An Imperial Retreat (1978). Tom 3. Obejmuje okres 1897-1965.
• The Spectacle of Empire: Style, Effect and the Pax Britannica (1982)
• Stones of Empire: Buildings of the Raj (1983) (tekst Jan Morris z fotografiami Simona Winchestera)

Życiorys

• Fisher's Face (1995)

Wspomnienia

• Conundrum, USA, Harcourt Brace (1974) (osobista opowieść o transseksualiźmie)
• Wales, The First Place (1982)
• Pleasures of a Tangled Life (1989)
• Herstory (1999)
• Trieste and the Meaning of Nowhere (2001)
• A Writer's House in Wales (2002)

Inne

• Coronation Everest (1958)

Beletrystyka

Powieści

• Last Letters from Hav (1985, na liście finalistów Nagrody Bookera w 1985 roku)
• Hav (2006, na liście finalistów Nagrody im. Arthura C. Clarke’a w 2007 roku)

Opowiadania

• The Upstairs Donkey, and Other Stolen Stories (1961)

Różne

• Manhattan '45 (w twardej oprawie 1987, w miękkiej oprawie 1998)
• Fifty Years of Europe: An Album (1997) – opublikowany w 2006 roku jako Europe – An Intimate Journey
• The Oxford Book of Oxford (redaktor)
• The Matter of Wales: Epic Views of a Small Country
• Lincoln: A Foreigner's Quest (2001)
• Our First Leader
• Thrilling Cities autorstwa Iana Fleminga. Jan Morris napisała wstęp do wydania z 2009 roku opublikowanego przez Ian Fleming Publications.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Dwa portrety Jan Morris z National Portrait Gallery w Londynie