Jerry Orbach

Jerry Orbach
Ilustracja
Imię i nazwisko

Jerome Bernard Orbach

Data i miejsce urodzenia

20 października 1935
Nowy Jork

Data i miejsce śmierci

28 grudnia 2004
Nowy Jork

Zawód

aktor, piosenkarz

Współmałżonek

Marta Curro
(1958–1975; rozwód)
Elaine Cancilla
(1979–2004; jego śmierć)

Lata aktywności

1955–2004

Multimedia w Wikimedia Commons

Jerry Orbach, właśc. Jerome Bernard Orbach (ur. 20 października 1935 w Nowym Jorku, zm. 28 grudnia 2004 tamże) – amerykański aktor i piosenkarz. Laureat Tony Award. Odtwórca roli detektywa Leonarda W. „Lennie” Briscoe w serialu NBC Prawo i porządek (1992–2004), za którą w 2004 zdobył Nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych za wybitne osiągnięcia aktorskie[1].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w nowojorskim Bronxie[2][3] jako syn Emily Orbach (z domu Olexy), producentki kart okolicznościowych i piosenkarki radiowej, oraz Leona Orbacha, kierownika restauracji i wodewilu[4]. Jego ojciec był żydowskim emigrantem urodzonym w Szczecinku[5], a matka urodziła się w Pensylwanii w rodzinie polsko–litewskiej (katolickiej)[5]. Jerry został wychowany jako katolik[5]. W 1952 ukończył Waukegan High School (pominąwszy dwie klasy w szkole podstawowej z powodu wysokiego IQ 163[6]). Grał w drużynie piłkarskiej i zaczął uczyć się aktorstwa na zajęciach z przemówień[7].

Latem po ukończeniu szkoły średniej pracował w teatrze Chevy Chase Country Club w Wheeling w Illinois, a jesienią zapisał się na Uniwersytet Illinois w Urbanie i Champaign. W 1953 przeniósł się do Chicago i rozpoczął studia na Northwestern University. W 1955, przed ostatnim rokiem studiów powrócił do Nowego Jorku, aby zająć się aktorstwem i studiować w Actors Studio, gdzie jednym z jego instruktorów był założyciel studia, Lee Strasberg[7].

Kariera

Micheal O'haughey i Jerry Orbach w scenie z musicalu Chicago, prawdopodobnie rok 1976

Występował w spektaklach off-Broadwayowskich: Opera za trzy grosze (1955–1961) i Zaślepieni (1960) jako El Gallo, zanim odniósł sukces na Broadwayu w roli Skya Mastersona w musicalu Franka Loessera Faceci i laleczki[8], za którą był nominowany do Tony Award jako najlepszy aktor drugoplanowy w musicalu. Po raz pierwszy trafił na ekran jako Mumzer – przywódca gangu w dramacie kryminalnym noir Cop Hater (1958) opartym na powieści Evana Huntera z Robertem Loggią. W telewizyjnej ekranizacji powieści Stefana Zweiga Dwadzieścia cztery godziny z życia kobiety (Twenty-Four Hours in a Woman’s Life, 1961) u boku Ingrid Bergman i Ripa Torna został obsadzony w roli Cristofa. Za rolę Chucka Baxtera w musicalu Promises, Promises autorstwa Neila Simona opartym na komedii Garsoniera w 1969 został uhonorowany nagrodą Tony dla artystów musicalowych. W latach 1975–1977 grał postać Billy’ego Flynna w musicalu broadwayowskim Chicago, za którą w 1976 zdobył nominację do nagrody Tony.

Pracował przy produkcjach kinowych, m.in. F/X (1986), Dirty Dancing (1987), Osaczona (1987) czy Zbrodnie i wykroczenia (1989)[9], i telewizyjnych, w tym Kojak (1975), Ryan’s Hope (1983), Detektyw Hunter (1990) czy Złotka (1990). Podkładał głos Lumière w filmie animowanym Disneya – Piękna i Bestia (1991), Piękna i Bestia. Zaczarowane święta (1997) i Piękna i Bestia. Zaczarowany świat Belli (1998).

Od 24 września 1991 do 19 maja 2004 kreował postać detektywa Lennie Briscoe w serialu Prawo i porządek. Zagrał także w trzech odcinkach kontynuacji tego serialu – Prawo i porządek: sekcja specjalna (1999–2000), Prawo i porządek: Zbrodniczy zamiar (2001) i Prawo i bezprawie (2005), nie dożył jednak ich premiery telewizyjnej.

Życie prywatne

21 czerwca 1958 zawarł związek małżeński z Marthą Mingoyą Curro, z którą miał dwóch synów – Christophera Bena (ur. 11 listopada 1968) i Anthony’ego Nicholasa. W 1977 doszło do rozwodu. 7 października 1979 poślubił tancerkę Elaine Angelę Cancillę.

Śmierć

Zmarł 28 grudnia 2004 z powodu raka prostaty w wieku 69 lat[10].

Filmografia

Filmy

Seriale

  • 1975: Kojak jako Brubaker
  • 1983: Ryan’s Hope jako pan Brahm
  • 1985–1991: Napisała: Morderstwo jako Harry McGraw
  • 1990: Detektyw Hunter jako Sal Scarlatti
  • 1990: Złotka jako Glen O’Brien
  • 1990: Who’s the Boss? jako Nick
  • 1991: Prawo i porządek jako Frank Lehrmann
  • 1992–2004: Prawo i porządek jako detektyw Lennie Briscoe
  • 1996: Frasier jako Mitch
  • 1999–2000: Prawo i porządek: sekcja specjalna jako detektyw Lennie Briscoe
  • 2001: Prawo i porządek: Zbrodniczy zamiar jako detektyw Lennie Briscoe
  • 2001–2002: Café Myszka jako Lumière (głos)
  • 2005: Prawo i bezprawie jako detektyw Lennie Briscoe

Przypisy

  1. ↑ Jerry Orbach Awards. AllMovie. [dostęp 2023-04-06]. (ang.).
  2. ↑ Jerry Orbach Biography (1935–). Film Reference. [dostęp 2023-04-06]. (ang.).
  3. ↑ Jerry Orbach Biography. AllMovie. [dostęp 2023-04-06]. (ang.).
  4. ↑ Jerry Orbach (1935–2004). Find a Grave, 2004-12-29. [dostęp 2023-04-06]. (ang.).
  5. ↑ a b c Jerry Orbach What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2023-04-06]. (ang.).
  6. ↑ John Anthony Gilvey: Jerry Orbach: Prince of the City – His Way From The Fantastiks to Law & Order. Applause Theatre & Cinema Books, 2011. ISBN 978-1-42348-845-3.
  7. ↑ a b Jerry Orbach Biography (1935–2004). Biography.com. [dostęp 2023-04-06]. (ang.).
  8. ↑ Jerry Orbach. Internet Broadway Database. [dostęp 2023-04-06]. (ang.).
  9. ↑ Jerry Orbach. Rotten Tomatoes. [dostęp 2023-04-06]. (ang.).
  10. ↑ Ben Brantley, Richard Severo: Jerry Orbach, Star of ‘Law & Order’, Dies at 69. „The New York Times”, 2004-12-29. [dostęp 2023-04-06]. (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Jerry Orbach w bazie IMDb (ang.)
  • Jerry Orbach w bazie Filmweb
  • Jerry Orbach w bazie Notable Names Database (ang.)
  • Jerry Orbach w bazie Discogs.com (ang.)
Kontrola autorytatywna (osoba):