Kolel

Kolel (hebr. ‏כּוֹלֵל‎ „rozległy, obszerny, obejmujący wszystkich”) – instytucja zaawansowanych studiów talmudycznych lub literatury musarystycznej przeznaczona dla młodych żonatych mężczyzn, zorganizowana podobnie do jesziwy lub jako grupa mniej sformalizowana[1].

Określenie pochodzi od Izraela Lipkina, który w 1878 roku utworzył jesziwę dla żonatych mężczyzn, nazywając ją kolel peruszim (dosł. „kolel oddzielonych”). Już w roku 1881 terminu kolel używano dla nazwania innych podobnych instytucji, nie zawsze związanych z musaryzmem. Uczestnicy kolelów często utrzymywali się dzięki przyznawanym im funduszom (swego rodzaju stypendium)[1].

W czasach współczesnych większość kolelów funkcjonuje w Izraelu[1].

Przypisy

  1. a b c Rafał Żebrowski: Kolel. W: Polski słownik judaistyczny. Dzieje – kultura – religia – ludzie. Oprac. Zofia Borzymińska i Rafał Żebrowski. T. 1: A–K. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 804, seria: Słowniki. ISBN 83-7255-126-X. [dostęp 2023-07-21].
  • p
  • d
  • e
Edukacja żydowska
Rodzaj szkoły
  • Cheder
  • Jesziwa
  • Mesiwta
  • Seminarium
  • Midrasza
  • Mechina
  • Szkoła hebrajska
  • Dzienna szkoła żydowska
  • Organizacje młodzieżowe (Syjonizm)
Edukacja wyższa
  • Bet midrasz
  • Kolel
Kadra
Żydowscy przywódcy
  • Baal t'szuwa
  • Iluj