Kotik nowozelandzki
| Arctocephalus forsteri[1] | |||
| (Lesson, 1828) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Infragromada | |||
| Rząd | drapieżne | ||
| Podrząd | psokształtne | ||
| Parvordo | płetwonogie | ||
| Rodzina | uchatkowate | ||
| Rodzaj | kotik | ||
| Gatunek | kotik nowozelandzki | ||
| Synonimy | |||
| | |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 najmniejszej troski | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
| |||
| |||
Kotik nowozelandzki[5] (Arctocephalus forsteri) – gatunek ssaka z rodziny uchatkowatych (Otariidae).
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1828 roku francuski zoolog René Lesson nadając mu nazwę Otaria Forsteri[2]. Holotyp pochodził z Dusky Sound, w Nowej Zelandii[6].
Australijska populacja A. forsteri była wcześniej określana jako A. doriferus[7]. W przeglądzie taksonomicznym z 2012 roku A. forsteri uznano za podgatunek A. australis[8], ale opinia ta nie zyskała szerokiego zastosowania ani akceptacji i przeważa tradycyjny pogląd, że A forsteri jest odrębnym gatunkiem[9][7][4]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[7].
Etymologia
- Arctocephalus: gr. αρκτος arktos „niedźwiedź”; -κεφαλος -kephalos „-głowy”, od κεφαλη kephalē „głowa”[10].
- forsteri: Johann Georg Adam Forster (1754–1794), niemiecki artysta na pokładzie HMS Resolution podczas rejsu Jamesa Cooka w latach 1772–1775[11].
Zasięg występowania
Kotik nowozelandzki występuje w Nowej Zelandii (Wyspa Północna i Południowa oraz wszystkie wyspy subantarktyczne), zachodniej i południowej Australii oraz Tasmanii[7].
Morfologia
Długość ciała samic 150 cm, samców do 190 cm; masa ciała samic 30–50 kg, samców 120–160 kg (być może nawet do 200 kg)[9]. Noworodki osiągają długość 40–55 cm i ciężar 3,3–5 kg[9]. Duży, silny przedstawiciel uchatkowatych, o silnie zaznaczonym dymorfizmie płciowym: dorosłe samce są 1.3 razy dłuższe i około 3 razy cięższe od dorosłych samic[9]. Ubarwienie wierzchu ciała szaro-brązowe, spód ciała nieco jaśniejszy. Zaostrzony pysk zaopatrzony jest we włosy czuciowe o długości do 50 mm. Ma silne, ostre uzębienie. Wzór zębowy: I C PM = 36[9].
Ekologia
Środowisko życia
Na lądzie wypoczywają na skalistych wybrzeżach. Miejsca te są zabezpieczone przez rafy i porośnięte gęstą roślinnością chroniącą zwierzęta przed upałem i sztormami.
Tryb życia
Kotiki nowozelandzkie dobrze pływają i nurkują; pod wodą polują na ryby i inne zwierzęta morskie. Sporadycznie osobniki zamieszkujące wyspy antarktyczne polują na pingwiny. Samce są terytorialne i bronią swojego terytorium przed innymi samcami. Samice, w liczbie kilkunastu, skupiają się wokół samca, tworząc haremy.
Rozród
Samiec kopuluje z kilkoma samicami. Samica po około 9 miesiącach rodzi 1 młode. Młodym opiekuje się wyłącznie samica. Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 4-6 lat, natomiast samce w wieku 5-6 lat.
Wrogowie
W morzu groźne dla kotików są rekiny, np. żarłacz biały, oraz orki. W rejonach subantarktycznych poluje na nie niekiedy lampart morski.
Status zagrożenia i liczebność populacji
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern „najmniejszej troski”)[4]. Komercyjne polowania na kotiki nowozelandzkie rozpoczęły się w XVIII, a nasiliły w XIX wieku. Wytępiono setki tysięcy tych zwierząt i gatunek stanął na krawędzi zagłady. Uratował je mały zysk osiągany w handlu futrami. Obecnie populacja uchatek jest stabilna i szacuje się ją na 50-60 tys. osobników.
Przypisy
- ↑ Arctocephalus forsteri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b R.-P. Lesson: Phoque. Phoca. Mam. W: J. Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire classique d’histoire naturelle. T. 13. Paris: Rey et Gravier, Libraries-Editeurs, Auai des Augustins, n° 55; Baudouin Frèrer, Libraries-Editeurs, Imprimeurs de la société D'Histoire Naturelle, Rue de Vaugirard, n° 36, 1828, s. 421. (fr.).
- ↑ J.E. Gray: Catalogue of seals and whales in the British Museum. Wyd. 2. London: The Trustees, 1866, s. 56. (ang.).
- ↑ a b c B.L. Chilvers & S.D.B.L.Ch.& S.D. Goldsworthy B.L. Chilvers & S.D.B.L.Ch.& S.D., Arctocephalus forsteri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-10] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 152. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Arctocephalus forsteri. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-10].
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 438. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ A. Berta & M. Churchill. Pinniped taxonomy: review of currently recognized species and subspecies, and evidence used for their description. „Mammal Review”. 42 (3), s. 207–234, 2012. DOI: 10.1111/j.1365-2907.2011.00193.x. (ang.).
- ↑ a b c d e M. Webber: Family Otariidae (Eared Seals). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 93. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 117, 1904. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
Linki zewnętrzne
- (ang.) Opis kotika nowozelandzkiego
