Koziołek Matołek

Ten artykuł od 2011-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Koziołek Matołek

Pomnik Koziołka Matołka w Pacanowie
Twórca	Kornel Makuszyński Marian Walentynowicz
Dane biograficzne
Płeć	męska
Inne informacje
Specjalność	podróżnik, wędrowiec

Zobacz kolekcję cytatów Koziołka Matołka w Wikicytatach

Koziołek Matołek – postać literacka stworzona przez Kornela Makuszyńskiego (tekst) i Mariana Walentynowicza (kolorowe rysunki) w jednej z pierwszych w Polsce historyjek obrazkowych dla dzieci, która ukazała się w 1932 roku. Jest to postać wciąż popularna, mimo że od śmierci obu autorów minęły już dziesięciolecia, a opisane i narysowane przygody tytułowego bohatera niekoniecznie przystają do współczesnej rzeczywistości. Ta powieść obrazkowa należy do kanonu polskiej literatury dziecięcej. Historia Koziołka Matołka uznawana jest za prekursorską w polskim komiksie^[1].

Historia

Fabuła książeczek (powstała ich cała seria: 120 przygód Koziołka Matołka, Druga księga przygód Koziołka Matołka, Trzecia księga przygód Koziołka Matołka i Czwarta księga przygód Koziołka Matołka) sprowadza się do podróży bohatera po całym świecie w poszukiwaniu mitycznego Pacanowa (w rzeczywistości istnieje Pacanów, w województwie świętokrzyskim), jedynego miejsca w świecie, gdzie jakoby podkuwają kozy. Przygody są oczywiście niezwykłe i absolutnie nieprawdopodobne, koziołek jest sympatyczny i łatwowierny, śmieszny i niezgułowaty, niezdarny i dobrotliwie naiwny^[2].

Makuszyński napisał całą historię w postaci rytmicznych czterowierszy ośmiozgłoskowcem; do każdego czterowiersza przypisana jest jedna ilustracja Walentynowicza. To z tekstu Makuszyńskiego pochodzą liczne utrwalone w polszczyźnie sformułowania jak „w Pacanowie kozy kują”, porównania czy inne określenia. Warto zaznaczyć, że wizerunki powszechnie dziś znanych i pamiętanych postaci z Koziołka są trzecią wersją rysunkową Walentynowicza; pierwsze dwie dość znacznie się od ostatecznej różniły.

Obaj autorzy wrócili raz jeszcze do postaci Koziołka Matołka w 1938 r. w ostatnim z trzech tomów przygód małpki Fiki-Miki (dwa pierwsze ukazały się w latach 1934 i 1935). Książeczki te były pisane i rysowane identyczną metodą ilustrowanych czterowierszy jak opowieści o Matołku. W tej książeczce Matołek z racji swych dawnych osiągnięć i sławy jest już królem polskich kóz i ukazany jest jako rozważny władca.

Po wojnie książeczki dostosowano do realiów komunizmu, na przykład z rysunków usunięto rogatywki i wprowadzono okrągłe czapki wojskowe^[3].

W roku 2003 minister kultury Waldemar Dąbrowski zorganizował w Pacanowie obchody 70. urodzin Koziołka Matołka. W 2005 roku powstał pomysł stworzenia nowoczesnego centrum kultury dla dzieci, a w 2010 roku oficjalne otwarto Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka. Miał ukazać się również pełnometrażowy film 3D Koziołek Matołek i porywacze zabawek^[4], który ostatecznie został anulowany^[5].

Pierwsze wydania książek z serii Przygody Koziołka Matołka

Wszystkie 4 tomy zostały wydane przez wydawnictwo Gebethner i Wolff w Warszawie^[6]. Pierwszy tom został wydany z datą 1933, choć w rzeczywistości ukazał się na Boże Narodzenie w roku 1932^[7]. W katalogu Biblioteki Narodowej jako najstarsze zindeksowane są następujące pozycje^[6]:

• 120 przygód Koziołka Matołka – 1933
• Druga księga przygód Koziołka Matołka – 1933
• Trzecia księga przygód Koziołka Matołka – 1933
• Czwarta księga przygód Koziołka Matołka – 1934

Koziołek Matołek w kulturze

• W latach 1969–1971 w warszawskim Studiu Miniatur Filmowych powstał serial animowany pt. Dziwne przygody Koziołka Matołka^[8].
• W 1971 roku Polskie Nagrania wydały w wersji muzycznej cztery części Przygód Koziołka Matołka na dwóch płytach gramofonowych z muzyką Marka Sewena oraz recytacją Henryka Boukołowskiego^[9].
• Fragmenty serialu o przygodach Koziołka Matołka były wielokrotnie wykorzystywane w serialu Świat według Kiepskich, jego fanką była Babka Rozalia.
• W polskiej wersji językowej amerykańskiego filmu Aladyn produkcji Disneya w jednym dialogu Dżin nazywa się siebie matołkiem, a małpkę Abu Fiki-Miki, inną postacią stworzoną przez Makuszyńskiego i Walentynowicza.

Galeria

• 
  Kwietny pomnik (Pacanów)
• 
  Inna wersja pomnika (Pacanów)
• 
  Z Koziołkiem wszyscy się liczą (Pacanów)
• 
  Jadłodajnie, sklepy, rzeźnie popierają Koziołka (Pacanów)
• 
  Koziołek popiera handel i ochronę przyrody (Pacanów)
• 
  Koziołek jest wszędzie (Pacanów)
• 
  Pomnik Kornela Makuszyńskiego z Koziołkiem Matołkiem (Zakopane)

Zobacz też

• Dziwne przygody Koziołka Matołka, serial animowany
• Przygody Koziołka Matołka, bajka muzyczna
• Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka w Pacanowie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka w Pacanowie. [dostęp 2011-02-11]. (pol.).
• Strona 12. Międzynarodowego Festiwalu Kultury Dziecięcej Pacanów-Norwegia 2014. [dostęp 2014-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-05)]. (pol.).