Krišjānis Barons

Krišjānis Barons

Data i miejsce urodzenia	31 października 1835 Strutele
Data i miejsce śmierci	8 marca 1923 Ryga
Narodowość	łotewska
Język	łotewski
Ważne dzieła
Latvju dainas (1894-1915)

Krišjānis Barons (ur. 31 października 1835 w Strutele, zm. 8 marca 1923 w Rydze) – łotewski pisarz i folklorysta.

Życiorys

Po ukończeniu gimnazjum w Jełgawie rozpoczął studia matematyczne na uniwersytecie w Tartu, które ukończył w 1856 roku^[1].

Wraz z Jurisem Alunānsem zapoczątkował łotewski romantyzm, reprezentował ruch młodołotewski. Po ustąpieniu Alunānsa z funkcji redaktora naczelnego pisma „Pēterburgas Avīzes” (ukazywało się w latach 1862–1865), sam objął tę funkcję. Na łamach pisma publikował m.in. artykuły, poświęcone łotewskiej literaturze i kulturze, jak również własne utwory literackie.

Zebrał, opracował i opublikował zbiór ludowych pieśni łotewskich. Monumentalna praca Latvju dainas (‘pieśni łotewskie’) zawarta w sześciu tomach, była wydawana została w latach 1894–1915 i zawierała ogromną kolekcję ok. 217 tys. utworów, zwanych dainami.

Barons pisał ponadto opowiadania, wiersze i felietony.

Zmarł 8 marca 1923^[1].

Upamiętnienie

Podobizna pisarza znajdowała się na banknotach 100 łatowych^[2]^[3].

Jego imieniem nazwano planetoidę (3233) Krišbarons^[4], która otrzymała swą nazwę w 1987 roku^[5] oraz ulice w Rydze^[6] i Rzeżycy^[7].

W 1989 r. powstał fabularny film biograficzny o Krišjānisie Baronsie pt. "Dzīvīte" w reżyserii Aivarsa Freimanisa z Valdemārsem Zandbergsem w roli głównej^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b Krišjānis Barons. †. „Ugundzēsējs”, s. 3, 1923-03. (łot.).
↑ Łotwa. Europejski Bank Centralny. [dostęp 2015-10-31]. (pol.).
↑ Dainu tēvs uz 100 latu banknotes. [w:] Iemūžināti naudā: slavenu rakstnieku ģīmetnes valstu nacionālo valūtu banknotēs [on-line]. Delfi. [dostęp 2015-10-31]. (łot.).
↑ Lutz D. Schmadel: Dictionary of Minor Planet Names. Berlin: Springer, 1992, s. 426. ISBN 978-3-662-02806-3. (ang.).
↑ A. Rozeniece. Krišjāņa Barona planēta. „Cīņa”, 1987-08-27. (łot.).
↑ Krišjāņa Barona iela, Rīga. maps.google.pl. [dostęp 2015-10-31]. (pol.).
↑ Kr. Barona iela, Rēzekne. maps.google.pl. [dostęp 2015-10-31]. (pol.).
↑ Dzīvīte (1989) [online] [dostęp 2023-03-29] .