Pakt czterech

Pakt czterech – zaproponowany i przygotowany przez Benito Mussoliniego układ dotyczący współpracy pomiędzy Włochami, Francją, Niemcami i Wielką Brytanią[1]. Projekt paktu został przedstawiony w marcu 1933 roku[1]. Oficjalnym celem było utrzymanie pokoju, a preambuła powoływała się na pakt Ligi Narodów, traktat z Locarno i pakt Brianda-Kellogga. Porozumienie zawierało sześć artykułów, które dotyczyły m.in. współpracy wobec problemów międzynarodowych i kolonialnych oraz dawały państwom paktu prawo do decydowania o sprawach dotyczących innych krajów[1]. Pakt czterech podpisany w Rzymie 7 czerwca 1933 został ratyfikowany tylko przez Włochy (31 sierpnia 1933) oraz Wielką Brytanię (16 września 1933), dlatego też jego postanowienia nie weszły ostatecznie w życie[1].

Układ spotkał się ze sprzeciwem państw Europy środkowej najbardziej zagrożonych ewentualnymi zmianami terytorialnymi[2]. Występowała przeciwko niemu Czechosłowacja, Rumunia i Polska[2]. Z czasem po zapewnieniach francuskich sprzeciw Czechosłowacji i Rumunii osłabł[2], do końca występowała przeciwko nim Rzeczpospolita, gdyż uważała go za powrót do XIX-wiecznego koncertu mocarstw[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e WiesławW. Dobrzycki WiesławW., Historia stosunków międzynarodowych, 1815-1945, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2003, s. 421–422, ISBN 83-7383-062-6 .
  2. ↑ a b c StanisławS. Żerko StanisławS., Kryzys w stosunkach między Polską a Rumunią w latach 1934–1936 w świetle polskich dokumentów dyplomatycznych, „Dzieje Najnowsze” (2), 2016, s. 3–24 .

Linki zewnętrzne

  • Pakt czterech podpisany (streszczenie)
  • Four-Power Pact (przekład ang.)
  • Dokumenty dotyczące Paktu Czterech, w: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Zbiór Dokumentów, 1933, nr 1
Kontrola autorytatywna (umowa międzynarodowa):
Encyklopedia internetowa:
  • Britannica: topic/Four-Power-Pact-Europe-1933
  • БРЭ: 2703371