Paul Tortelier

Paul Tortelier, 1948

Data i miejsce urodzenia

21 marca 1914
Paryż

Pochodzenie

francuskie

Data i miejsce śmierci

18 grudnia 1990
Chaussy

Instrumenty

wiolonczela

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

wiolonczelista, kompozytor

Multimedia w Wikimedia Commons

Paul Tortelier (ur. 21 marca 1914 w Paryżu, zm. 18 grudnia 1990 w Chaussy w dep. Dolina Oise^[1]) – francuski wiolonczelista i kompozytor.

Życiorys

Naukę gry na wiolonczeli rozpoczął w wieku 6 lat^[1]. Od 1924 roku studiował w Konserwatorium Paryskim, gdzie ukończył z I nagrodą klasę wiolonczeli Gérarda Hekkinga (1930) oraz klasę harmonii i kontrapunktu Jeana i Noëla Gallona (1935)^[1]. Jako wiolonczelista debiutował w 1931 roku z orkiestrą Concerts Lamoreaux^[1]^[2], wykonując Koncert wiolonczelowy Édouarda Lalo^[1]. Był pierwszym wiolonczelistą Orchestre Philharmonique de Monte-Carlo (1935–1937), Boston Symphony Orchestra (1937–1939) i orkiestry Konserwatorium Paryskiego (1946–1947)^[2]. W 1947 roku odniósł międzynarodowy sukces, wykonując podczas festiwalu w Londynie partię solową w Don Kichocie Richarda Straussa pod batutą Thomasa Beechama^[1]^[2]. W 1955 roku zadebiutował w nowojorskiej Carnegie Hall^[1]. Wykładał w konserwatoriach w Paryżu (1957–1969), Essen (1972–1975), Nicei (1978–1980) i Pekinie (od 1980)^[1]. Do jego uczniów należeli Arto Noras, Jacqueline du Pré, Andrzej Orkisz oraz Maud Martin, którą poślubił w 1946 roku^[1]. W 1975 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Oksfordzkiego^[1].

Od 1964 roku prowadził programy edukacyjne w telewizji BBC^[1]. Dokonał licznych nagrań płytowych dla wytwórni Chandos^[1]. Skomponował m.in. Koncert na 2 wiolonczele i orkiestrę (1950), Symphonie d’Israël (1956), Offrande na orkiestrę smyczkową (1970), Suitę d-moll na wiolonczelę solo (1944)^[1]. Opublikował książki How I Play, How I Teach (wyd. Londyn 1975) oraz Paul Tortelier: A Self-Portrait (wspólnie z Davidem Blumem, wyd. Londyn 1984)^[1]^[2].

Przez całe życie zaangażowany był w działalność organizacji o charakterze związkowym. Zafascynowany ideą spółdzielczego gospodarowania, przebywał w latach 1955–1956 w izraelskim kibucu (choć sam nie był żydowskiego pochodzenia)^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 11. Część biograficzna t–v. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2009, s. 130–131. ISBN 978-83-224-0905-3.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3666–3667. ISBN 0-02-865571-0.