Phelsuma

Phelsuma

Gray, 1825^[1]

Przedstawiciel rodzaju – dniówka madagaskarska (Ph. madagascarensis)

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Rząd

łuskonośne

Infrarząd

Gekkota

Rodzina

gekonowate

Rodzaj

Phelsuma

Typ nomenklatoryczny

Gecko cepedianus Milbert, 1812

Synonimy

Anoplopus Wagler, 1830^[2]
Macrophelsuma Hoffstetter, 1946^[3]
Archaeophelsuma Börner, 1972^[4]
Neophelsuma Börner, 1972^[4]

Gatunki

53 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Phelsuma – rodzaj jaszczurek z rodziny gekonowatych (Gekkonidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące we wschodniej Afryce (Kenia, Tanzania i Mozambik), południowej Azji (Indie) i na wyspach Oceanu Indyjskiego (Komory, Madagaskar, Mauritius, Majotta, Reunion i Seszele)^[5]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1825 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym rodzajom płazów i gadów wraz z opisem nowych gatunków opublikowanym na łamach Annals of Philosophy^[1]. Gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) felsuma niebieskoogonowa (P. cepediana)^[7].

Etymologia

Phelsuma: Murk van Phelsum (1732–1779), holenderski lekarz^[8].
Anoplopus: gr. ανοπλος anoplos ‘bez tarczy, nieuzbrojony’, od negatywnego przedrostka αν- an-; ὁπλον hoplon ‘duża tarcza greckiej ciężkiej piechoty lub hoplitów’; πους pous, ποδος podos ‘stopa’^[2]. Gatunek typowy: Gekko cepedianus: Merrem, 1820 (= Gecko cepedianus Milbert, 1812).
Macrophelsuma: gr. μακρος makros ‘długi’^[9]; rodzaj Phelsuma Gray, 1825. Gatunek typowy: Phelsuma newtoni Boulenger, 1884 (= Phelsuma edwardnewtoni Vinson & Vinson, 1969).
Archaeophelsuma: gr. αρχαιος arkhaios ‘antyczny’^[10]; rodzaj Phelsuma Gray, 1825. Gatunek typowy: Phelsuma newtoni Boulenger, 1884 (= Phelsuma edwardnewtoni Vinson & Vinson, 1969).
Neophelsuma: gr. νεος neos ‘nowy’^[11]; rodzaj Phelsuma Gray, 1825. Gatunek typowy: Gekko madagascariensis Gray, 1831.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[5]:

Phelsuma abbotti Stejneger, 1893
Phelsuma andamanensis Blyth, 1861
Phelsuma antanosy Raxworthy & Nussbaum, 1993
Phelsuma astriata Tornier, 1901
Phelsuma barbouri Loveridge, 1942
Phelsuma berghofi Krüger, 1996
phelsuma borai Glaw, Köhler & Vences, 2009
Phelsuma borbonica Mertens, 1966
Phelsuma breviceps Boettger, 1894
Phelsuma cepediana (Milbert, 1812) – felsuma niebieskoogonowa
Phelsuma comorensis Boettger, 1913
Phelsuma dorsivittata Mertens, 1964
Phelsuma dubia (Boettger, 1881)
Phelsuma edwardnewtoni Vinson & Vinson, 1969
Phelsuma flavigularis Mertens, 1962
Phelsuma gigas Liénard, 1842 – gatunek wymarły
Phelsuma gouldi Crottini, Gehring, Harris, Lima & Vences, 2011
Phelsuma grandis Gray, 1870
Phelsuma guentheri Boulenger, 1885
Phelsuma guimbeaui Mertens, 1963
Phelsuma guttata Kaudern, 1922
Phelsuma hielscheri Rösler, 2001
Phelsuma hoeschi Berghof & Trautmann, 2009
Phelsuma inexpectata Mertens, 1966
Phelsuma kely Schönecker, Bach & Glaw, 2004
Phelsuma klemmeri Seipp, 1991
Phelsuma kochi Mertens, 1954
Phelsuma laticauda (Boettger, 1880) – dniówka gruboogonowa^[12]
Phelsuma lineata Gray, 1842 – felsuma pręgowana
Phelsuma madagascariensis Gray, 1831 – dniówka madagaskarska^[12]
Phelsuma malamakibo Nussbaum, Raxworthy, Raselimanana & Ramanamanjato, 2000
Phelsuma masohoala Raxworthy & Nussbaum, 1994
Phelsuma modesta Mertens, 1970
Phelsuma mutabilis (Grandidier, 1869)
Phelsuma nigristriata Meier, 1984
Phelsuma ornata Gray, 1825
Phelsuma parkeri Loveridge, 1941
Phelsuma parva Meier, 1983
Phelsuma pasteuri Meier, 1984
Phelsuma pronki Seipp, 1994
Phelsuma punctulata Mertens, 1970
Phelsuma pusilla Mertens, 1964
Phelsuma quadriocellata Peters, 1883 – felsuma czteroplama
Phelsuma ravenala Raxworthy, Ingram, Rabibisoa & Pearson, 2007
Phelsuma robertmertensi Meier, 1980
Phelsuma roesleri Glaw, Gehring, Köhler, Franzen & Vences, 2010
Phelsuma rosagularis Vinson & Vinson, 1969
Phelsuma seippi Meier, 1987
Phelsuma serraticauda Mertens, 1963
Phelsuma standingi Methuen & Hewitt, 1913
Phelsuma sundbergi Rendahl, 1939
Phelsuma v-nigra Boettger, 1913
Phelsuma vanheygeni Lerner, 2004

Przypisy

↑ ^a ^b J.E. Gray. A synopsis of the genera of reptiles and Amphibia, with a description of some new species. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 199, 1825. (ang.).
↑ ^a ^b J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 142. (niem.).
↑ R. Hoffstetter. Sur les Gekkonidae fossiles. „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. 2^e série. 18 (2), s. 199, 1946. (fr.).
↑ ^a ^b A.-R. Börner. Revision der Gekkonidengattung Phelsuma Gray 1825. „Saurologica”. 1, s. 1–145, 1972. (niem.).
↑ ^a ^b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Phelsuma. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-03]. (ang.).
↑ R. Midtgaard: Phelsuma. RepFocus. [dostęp 2024-01-03]. (ang.).
↑ M.A. Smith: The Fauna of British India, including Ceylon and Burma. Reptilia and Amphibia. Cz. 2: Sauria. London: Taylor and Francis, 1935, s. 120. (ang.).
↑ Reptilia. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 33. (łac.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 147.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 24.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 165.
↑ ^a ^b Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 382. ISBN 83-01-14344-4.