Piotr Opaliński (1586–1624)

Ten artykuł dotyczy wojewody poznańskiego. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku.
Piotr Opaliński
ilustracja
Herb
Łodzia
Rodzina

Opalińscy herbu Łodzia

Data urodzenia

1586

Data śmierci

1624

Ojciec

Jan Opaliński starszy

Matka

Barbara z Ostroroga Lwowska

Żona

Zofia Kostczanka

Dzieci

Krzysztof Opaliński
Łukasz Opaliński młodszy
Zofia Opalińska
Anna Beata Opalińska, Franciszka Opalińska

Piotr Opaliński herbu Łodzia (ur. w 1586, zm. 17 stycznia 1624) – wojewoda poznański w latach 1622–1624, kasztelan poznański w latach 1620–1622, starosta pobiedziski[1] w 1614 roku[2].

Życiorys

Syn Jana Opalińskiego i Barbary z Ostroroga Lwowskiej herbu Nałęcz.

Po śmierci swojego ojca w 1598 roku został właścicielem Sierakowa. Uczył się w Poznaniu w kolegium jezuickim, a później w Ingolstadt oraz w 1604 w Padwie. Przebywał w Rzymie, a w 1605 powrócił do kraju. Posłował na sejm 1606[3]. W 1611 drogą cesji dostał starostwo śremskie, a miał już wówczas i pobiedziskie. Poseł województw poznańskiego i kaliskiego na sejm zwyczajny 1613 roku[4]. Był jednym z delegatów, których w 1613 wyznaczył sejm i wysłał do skonfederowanego wojska w Lublinie. W 1616 był członkiem poselstwa wysyłanego do Moskwy. Dworzanin i sekretarz królewski. W 1617 wraz ze swoją rotą brał udział w wyprawie Władysława IV przeciw Moskwie. Na nieustannych walkach spędził zimę 1617/18. W 1620 mianowany został kasztelanem poznańskim, a w 1621 dowodził pułkiem w czasie wyprawy chocimskiej[3]. Wojewodą poznańskim został w 1622. Domagał się na sejmiku średzkim 1624 przeprowadzenia nowego powszechnego pomiaru dla bardziej sprawiedliwego rozłożenia podatków. W Sierakowie lokował bernardynów, ale już im nie zdążył wystawić klasztoru i kościoła. Za młodu pisywał wiersze łacińskie, a kilka z nich drukował w T. Grzybowskiego Disputatio philosophica (Ingolstadt 1604). Powiększając skrzętnie swój majątek, zgromadził 3 miasta: Sieraków, Bnin i Czerniew oraz 50 wsi[3].

Żonaty w 1607 roku z Zofią Kostką[5] (1591–1639) córką Krzysztofa Kostki i Anny Pileckiej, która już jako wdowa odkupiła klucz włoszakowicki od Łukasza Opalińskiego. Miał dwóch synów: Krzysztofa, wojewodę poznańskiego i Łukasza, marszałka nadwornego koronnego oraz trzy córki: Annę Beatę (żonę Stanisława Przyjemskiego), Franciszkę, benedyktynkę w Poznaniu i Zofię, żonę S. Koniecpolskiego, później S. Koreckiego[3].

Zmarł 17 stycznia 1624 i pochowany został w Kościele Bernardynów w Sierakowie i gdzie Sebastian Sala wykonał mu nagrobek[3]. W 1995 jego sarkofag został przeniesiony do Zamku w Sierakowie.

Nagrobek Piotra Opalińskiego w kościele w Sierakowie

Przypisy

  1. Urzędnicy Wielkopolscy XV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Adam Bieniaszewski, 1987, s. 221.
  2. w tym roku uzyskał dożywocie na starostwo pobiedziskie wraz z Zofią Kostkówną, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 162.
  3. a b c d e Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 532.
  4. Janusz Byliński, Dwa sejmy z roku 1613, Wrocław 1984, s. 245.
  5. Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa. Wyd. Z.P. POLIMER Koszalin 2010, s. 82, 256, 298, 299 i 300

Bibliografia

  • Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 532. ISBN 83-01-02722-3.
  • p
  • d
  • e
Za panowania Piastów
Za panowania Andegawenów i Jagiellonów
  • Wincenty z Krępy (1371–1386)
  • Bartosz Wezenborg (1387–1393)
  • Jędrzej z Szamotuł (1393–1400)
  • Mścisław Bardzki (1400–1406)
  • Sędziwój Ostroróg (1406–1441)
  • Jan z Bnina (1441–1449)
  • Łukasz I Górka (1449–1475)
  • Stanisław Ostroróg (1475–1477)
  • Maciej z Bnina Opaliński (1477–1493)
  • Mikołaj z Kutna (1493–1495)
  • Jan Starszy Świdwa Szamotulski (1495–1496)
  • (Jan) Sędziwój Czarnkowski (1496–1499)
  • Jan Ostroróg (1500–1501)
  • Andrzej Szamotulski (1501–1511)
  • Mikołaj Lubrański (1511–1519)
  • Stanisław Kościelecki (1519–1535)
  • Łukasz II Górka (1535–1538)
  • Janusz Latalski (1539–1557)
  • Marcin Zborowski (1557–1561)
  • Andrzej Kościelecki (1561–1565)
  • Łukasz III Górka (1565–1573)
Za monarchii elekcyjnej
Prezesi Wielkiego Księstwa Poznańskiego
i Prowincji Poznańskiej
  • VIAF: 161947994
  • PLWABN: 9810636015905606
  • NUKAT: n2008151516
  • WorldCat: viaf-161947994