Sawyun

Athinhkaya Sawyun (အသင်္ခယာ စောယွမ်း /ʔəθɪ̀ɴ kʰəjà sɔ́ jʊ́ɴ/; ok. 1299 – 5 lutego 1327) – założyciel i pierwszy władca królestwa Sikongu położonego na terenie dzisiejszego regionu Sikongu w Mjanmie. Był najstarszym synem króla Thihathu z Pinya. W 1315 roku stworzył królestwo, konkurencyjne wobec państwa ojca, gdy ten, pomijając własnych potomków, mianował następcą po sobie Uzanę I – syna obalonego króla Paganu Kyawswy^[3]. Choć Sawyun pozostał nominalnie lojalny wobec ojca i obiecywał mu posłuszeństwo, faktycznie był królem panującym nad obszarem, odpowiadającym w przybliżeniu współczesnej prowincji Sikong. Stary król Thihathu zadowolił się nominalną podległością Sawyuna, nie był bowiem w stanie podjąć przeciw niemu żadnych kroków^[4].

Sawyun panował przez ponad siedem lat i umarł w 1327 roku, w dwa lata po śmierci własnego ojca^[1]. Po śmierci Thihathu i Sawyuna królestwa Sikongu i Pinya pozostawały przez następnych czterdzieści lat w sporze o panowanie nad Górną Birmą. Trzej męscy potomkowie Sawyuna zasiadali kolejno na tronie Sikongu, a ich starsza siostra – Soe Min Kodawgyi – została matką Thadominbyi, założyciela królestwa Ava.

Wczesne lata życia

Sawyun urodził się ok. 1299 roku jako najstarszy syn Thihathu – współzałożyciela królestwa Myinsaing i twórcy królestwa Pinya. Jego matką była Yadanabon – córka naczelnika szańskiej wsi Linyin^[5]. Takie pochodzenie czyniło Sawyuna w trzech czwartych Szanem i w jednej czwartej Birmańczykiem^[3]. Kroniki i inskrypcje przekazują rozbieżne daty dotyczące życia Sawyuna:

Odłączenie się od królestwa Pinya

W 1315 roku Thihathu wybrał swego adoptowanego syna Uzanę na następcę tronu. Sawyun, najstarszy naturalny syn króla, nie popierał decyzji ojca. Zachęcany przez mnichów zamieszkujących w lasach (mnichów buddyzmu Ari) 16 maja 1315 roku (12. dzień Przybywania Księżyca miesiąca Nayon 677 ME) udał się wraz ze swymi towarzyszami do Sikongu, położonego na zachodnim brzegu Irawadi dokładnie na wprost Pinya^[8].

Panowanie

Sawyun nigdy formalnie nie zbuntował się przeciwko ojcu i nominalnie pozostawał lojalny wobec niego. Thihathu, który nigdy nie chciał się z nikim dzielić władzą – nawet swymi własnymi braćmi – tym razem nie ukarał (lub nie mógł ukarać) Sawyuna za jego słabo zawoalowany bunt. Prawdopodobnie Thihathu nie zniósłby takiego postępowania, gdyby był młodszy. Po śmierci Thihathu w 1325 roku obydwa królestwa formalnie się rozeszły. Pinya rozciągało swą władzę nad wschodnimi i południowymi częściami środkowej Birmy, a w granicach Sikongu znalazły się regiony zachodnie i północne^[4]. Po śmierci ojca Sawyun zrzucił z siebie jakąkolwiek nominalną lojalność wobec Pinya.

Sawyun umarł 5 lutego 1327 r.^[1]. Miał 27 lat^[9][a]. Został zapamiętany w birmańskich kronikach jako władca potężny, łagodny i lubiany. Stworzył podwaliny birmańskiej wojskowości. W 1318 roku Sawyun sformował liczący dziewięć szwadronów regiment kawalerii nazwany Sagaing Htaungthin (စစ်ကိုင်း ထောင်သင်း /zəɡáɪɴ tʰàʊɴ ɵɪ́ɴ/; pol. Tysiącosobowy Regiment Sikongu. Regiment liczył 830 jeźdźców i utrzymywany był aż do upadku monarchii birmańskiej^[7].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• G. E. Harvey: History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. Londyn: Frank Cass & Co. Ltd, 1925. (ang.).
• Maung Htin Aung: A History of Burma. Nowy Jork i Londyn: Cambridge University Press, 1967. (ang.).
• U Kala: Maha Yazawin. Wyd. 2006, dodruk 4. T. I - III. Rangun: Ya-Pyei Publishing, 1720. (birm.).
• Lt. Gen. Sir Arthur P. Phayre: History of Burma. Wyd. 1967. Londyn: Susil Gupta, 1883. (ang.).
• Królewska Komisja Historyczna Birmy: Hmannan Yazawin. Wyd. 2003. T. I–III. Rangun: Ministry of Information, Myanmar, 1832. (birm.).
• ThanT. Tun ThanT., History of Burma: A.D. 1300–1400, t. XLII, 1959  (ang.).