Torfowiec ostrolistny
 Kępka | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | mchy | ||
| Klasa | torfowce | ||
| Rząd | torfowce | ||
| Rodzina | torfowcowate | ||
| Rodzaj | torfowiec | ||
| Gatunek | torfowiec ostrolistny | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Sphagnum capillifolium (Ehrh.) Hedw. Fund. Hist. Nat. Musc. Frond. 3: 86. 1782. | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Torfowiec ostrolistny (Sphagnum capillifolium (Ehrh.) Hedw.) – gatunek mchu z rodziny torfowcowatych. Występuje w Eurazji, Ameryce Północnej i Południowej, w Polsce pospolity na obszarze całego kraju.
Morfologia
- Pokrój
- Mech tworzący zbite lub luźniejsze, zielone bądź żółte do czerwonych darnie.
- Budowa gametofitu
- Mech o niewielkiej, różowoczerwonej, sztywnej łodyżce dorastającej do kilkunastu centymetrów. Ma małe, półkuliste główki. Listki łodyżkowe wydłużone, trójkątne, z zaostrzonym końcem, długości 1–2 mm i szerokości 0,5–0,8 mm, ich komórki wodne z poprzecznymi listewkami. Listki gałązkowe lancetowate, na szczycie podwinięte, długości 1–1,5 mm i szerokości ok. 0,5 mm, ich komórki wodne z licznymi półksiężycowymi do okrągłych porami. Skupienia gametangiów jedno- bądź dwupienne.
- Budowa sporofitu
- Zarodniki żółte, gładkie bądź nieznacznie brodawkowate.
Ekologia i biologia
- Występuje głównie na torfowiskach przejściowych i wysokich oraz ich obrzeżach, w miejscach nie zalewanych.
- Torfowiec ten potrafi gromadzić wodę w ilości 14 razy większej niż sucha masa rośliny (dane dla ssp. rubellum), co nie stanowi szczególnie dużej ilości w porównaniu z niektórymi innymi torfowcami (torfowiec magellański może nagromadzić 21-krotną ilość wody)[3].
- W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Sphagnetalia magellanici[4].
- Zarodnikowanie w warunkach Polski odbywa się dość często, w lipcu i sierpniu.
Zagrożenia i ochrona
Gatunek jest objęty w Polsce ochroną od 2001 roku. W latach 2001–2004 podlegał ochronie częściowej, w latach 2004–2014 ochronie ścisłej. Od roku 2014 wpisany na listę gatunków roślin objętych ochroną częściową w Polsce na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin[5][6][7].
Siedliska torfowca ostrolistnego w Polsce znajdujące się w systemie ochrony zagrożonych składników różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego "Natura 2000"[8]:
- Bagna Orońskie
- Beskid Mały
- Bielawa i Bory Bażynowe
- Dolina Miały
- Doliny Erozyjne Wysoczyzny Elbląskiej
- Jeziora Czaplineckie
- Jezioro Mnich
- Łebskie Bagna
- Młosino-Lubnia
- Ostoja Pilska
- Ostoja Przemęcka
- Szczodrowo
- Słowińskie Błoto
- Torfowiska Orawsko-Nowotarskie
- Trzcińskie Mokradła
- Uroczyska Borów Zasieckich
- Uroczyska Kujańskie
- Uroczyska Puszczy Zielonki
- Zamorze Pniewskie
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2015-05-24] (ang.).
- ↑ Kazimierz Tobolski: Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 100. ISBN 83-01-13215-9.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
- ↑ Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000: Sphagnum capillifolium. [dostęp 2010-11-19]. (pol.).
Bibliografia
- Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007. ISBN 978-83-7073-248-6.
- Bronisław Szafran: Musci-Mchy. Warszawa: PWN, 1963, seria: Flora Słodkowodna Polski.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
