Šajkaški bataljon

Šajkaški bataljon je bio deo habzburške Vojne granice. Formiran je 1763, a ukinut 1873. godine. Nalazio se na prostoru jugoistočne Bačke, koja je danas poznata kao Šajkaška.

Istorijat

Šajkaški bataljon je bio značajna snaga rečne flote Habzburške monarhije. Ime mu je nastalo od reči „šajka“ kako su zvali čamac, a vojnici na šajkama zvali su se Šajkaši, dok su sva naselja koja su pripadala ovoj vojnoupravnoj organizaciji bila smeštena uglavnom u trouglu između Dunava, Tise i Rimskih šančeva.

Šajkaši su bili specifičan rod habzburške vojske, koji se kretao u uskim, dugačkim brodovima, poznatim kao šajke. Šajkaši su postojali mnogo pre formiranja Šajkaškog bataljona. Ove vojne jedinice su operisale na Dunavu, Tisi, Savi i Morišu.

Habzburška carica Marija Terezija je 15. jula 1763. donela odluku o formiranju Šajkaškog bataljona, u koji su odmah ušli Titel, Lok, Mošorin, Gardinovci, Vilovo i Žabalj. Titel je određen za sedište, a major Teodor fon Stanisavljević je postavljen za prvog komandanta Šajkaškog bataljona. Već 1769. godine u sastav Bataljona uključeni su još Čurug, Kać, Gornji i Donji Kovilj, Sentivan (Šajkaš) i Gospođinci. Odmah po osnivanju, Đurđevo (1799. godine) i Nadalj (1801. godine) su takođe priključeni ovoj vojnoj formaciji.

U početku, stanovništvo na području Šajkaškog bataljona su u potpunosti sačinjavali Srbi, koji su bili hrabri i vešti ratnici. Šajkaši su učestvovali u mnogim bitkama protiv Osmanlija, a njihovo učešće je bilo od velike važnosti.

Ubrzo posle osnivanja Bataljona donet je (1764) Regulament (pravilnik, ustrojstvo) po kojem su Šajkaši, prema carevom nahođenju, bili obavezni na vršenje vojne službe u ratu i miru, na kopnu i vodi, da se brinu o opštoj bezbednosti na Dunavu, Tisi i Savi, da gone razbojnike, da sprečavaju krijumčarenje robe i novca preko reka, da čuvaju sanitarni kordon i osiguravaju bezbednu plovidbu brodova na pomenutim rekama.

Vojnici Šajkaškog bataljona učestvovali su u brojnim ratovima koje je Austrija vodila protiv svojih neprijatelja. Prvi put učestvovali su u ratu za bavarsko nasleđe (1778 – 1779). U ratovima protiv Francuske (1792 – 1815), u doba Napoleonovih ratova, Šajkaši su se borili na bojištima Holandije, Nemačke, Italije, Poljske i Francuske. Većinom su bili pontonjeri ili pešadinci. Kao Šajkaši na brodovima hrabro su se borili na Rajni u Nemačkoj (1795). Još više su se isticali u opsadama prema turskoj granici. Kada je otkriveno da turski trgovci kradom odvode ljude iz Srema u Tursku, Šajkaši su to sprečavali patrolnom službom od Surduka do Zemuna. Istakli su se i u austrijsko – turskom ratu krajem XVIII veka, naročito pri osvajanju Beograda (1789).

1852. godine, Šajkaški bataljon je transformisan u Titelski pešadijski bataljon. Ova vojna jedinica je ukinuta 1873. godine, a njeno područje tada dolazi pod civilnu vlast i biva priključeno Bačko-Bodroškoj županiji.

Literatura

• Stevan Slavnić, "Šajkaški bataljon od osnivanja 1763. do razvojačenja 1873. godine", Prometej-ONB "Veljko Petrović", Novi Sad-Žabalj, 2013.

Spoljašnje veze

• Šajke, Šajkaši, Šajkaški bataljon Arhivirano 2014-01-04 na Wayback Machine-u
• 250 godina Šajkaškog bataljona Arhivirano 2014-01-04 na Wayback Machine-u
• sajkaskibataljon.rs Arhivirano 2013-12-04 na Wayback Machine-u