Džamski minaret
| Minaret i arheološki ostaci u Džamu | |
|---|---|
 Svjetska baština – UNESCO | |
 | |
 Afganistan
| |
| Registriran: | 2002. (26. zasjedanje) |
| Vrsta: | Kulturno dobro |
| Mjerilo: | ii, iii, iv |
| Ugroženost: | 2002.- |
| Referenca: | UNESCO |
Džam (perzijski: ﺟﺎﻡ' Džâm) je mjesto u okrugu Šahrak u pokrajini Gor, u zapadnom Afganistanu. Kroz njegovu dolinu protječe rijeka Harirud i u potpunosti je okruženo planinama visine oko 2400 m. Ovaj danas tek arheološki lokalitet, nekada je bio moćni grad Firuzkuh, prijestolnica iranske dinastije Gurida koja je u 12. i 13. vijeku vladala područjima od Iranske visoravni do sjeverne Indije, od Kašgara do Perzijskog zaljeva.
Džamski minaret visok 65 m, u potpunosti izgrađen od opeke slavan je po zidnim dekoracijama koje uključuju kaligrafiju i stihove iz Kurana, i to suru o Mirjam, Isusovoj majci. Vjeruje se kako su ga izgradili guridski vladari krajem 12. vijeka (jedan natpis navodi godinu 1194., dok drugi navodi vladara, sultana Gijasa ud-Dina koji je vladao od 1157. do 1202.), te da je bio dio džamije izgrađene kako bi se proslavila pobjeda u bitci kod Delhija 1192. godine (otkuda i naziv "Toranj pobjede"), a koja je uništena u jednoj od kasnijih poplava. Firuzkuh je nestankom Guridske Monarhije izgubio na važnosti i uništili su ga Mongoli 1222. godine.
Vjekovima je bio zaboravljen dok ga 1886. godine nije otkrio Thomas Holdich, britanski geograf koji je sudjelovao u arbitražni afganistanskih državnih granica. Minaret je 2002. godine upisan na UNESCO-v popis mjesta svjetske baštine u Aziji, zajedno s drugim arheološkim ostacima u njegovoj blizini, ali je iste godine dospio i na popis ugroženih mjesta svjetske baštine zbog opasnosti od pljačkanja[1][2] [3]
-
Minaret uz rijeku Harirud -
Klanac rijeke Harirud -
Detalj ukrasa -
Minaret iznutra
Izvori
Vanjske veze
Džamski minaret na Wikimedijinoj ostavi
- Dupree, Nancy Hatch (1977): An Historical Guide to Afghanistan. 1st Edition: 1970. 2nd Edition. Revised and Enlarged. Afghan Tourist Organization.
- Minaret of Jam Archaeological Project Arhivirano 2006-09-25 na Wayback Machine-u
- UNESCO site on threats to the minaret
- p
- r
- u
perzijski / parsi (800–300 pne.) • partski / parti (300 pne.–700) • horasanski / horasani (700–1000) • rajski / razi (1000–1300) • azarski / azari (1300–1500) • isfahanski / isfahani (1500–1925)
Drevni: elamski (3200–539 pne.) • medijski (728–550 pne.) • ahemenidski (550–330 pne.) • seleukidski (312–247 pne.) • partski (247 pne.–224) • sasanidski (224–651)
Islamski: samanidski (819–999) • bujidski (934–1055) • gaznavidski (963–1187) • guridski (1148–1215) • seldžučki (1037–1194) • ilhanidski (1256–1335) • timuridski (1370–1507) • safavidski (1501–1736) • kadžarski (1785–1925)
Islamski: samanidski (819–999) • bujidski (934–1055) • gaznavidski (963–1187) • guridski (1148–1215) • seldžučki (1037–1194) • ilhanidski (1256–1335) • timuridski (1370–1507) • safavidski (1501–1736) • kadžarski (1785–1925)
Anšan • Amol • Ardabil • Balh • Bam • Buhara • Damgan • Derbent • Dura-Europos • Ekbatana • Firuzabad • Gazni • Gurgandž • Hatra • Hekatompil • Herat • Isfahan • Istahr • Jazd • Kašan • Kazvin • Kom • Ktezifont • Maraga • Mašhad • Merv • Nisa • Nišapur • Pasargad • Perzepolis • Raj • Šahrisabz • Samarkand • Sultanija • Širaz • Šuštar • Suza • Tabriz • Taht-e Sulejman • Teheran • Zandžan • Zarandž
Ab-anbar • Andaruni • Ajvan • Bazar • Biruni • Čahar-bag • Džamija • Gonbad • Hašt-behešt • Hašti • Hovz • Imamzade • Jakčal • Kanat • Karavansaraj • Kuče • Pandždari • Sahn • Stup • Šabestan • Talar • Tekija • Vjetrohvat • Vrtovi
Umjetnost • Urbanizam • Islamska arhitektura • Moderna arhitektura (1925–2024)
Arhitekti • Gradovi (planirani • historijske prijestolnice) • Ab-anbari • Bazari • Crkve • Džamije • Imamzada • Karavansaraji • Kupole • Mauzoleji • Mostovi • Palače • Sinagoge • Stadioni • Tornjevi • Utvrde • Vrtovi
34°23′48″N 64°30′58″E / 34.39667°N 64.51611°E / 34.39667; 64.51611
