Eğrelti

Eğrelti
Yaşadığı dönem aralığı: 419,2-0 myö
Devoniyen-Günümüz 
Є
O
S
D
C
P
T
K
Pg
N
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Plantae
Bölüm: Tracheophyta
Alt bölüm: Polypodiophytina
Sınıf: Polypodiopsida
[2]
Altsınıflar[1]
  • Varolan
    • Equisetidae
    • Marattiidae
    • Ophioglossidae
    • Polypodiidae
  • Tükenmiş
    • †Cladoxylopsida
    • †Zygopteridales
    • †Stauropteridales
    • †Rhacophytales
Sinonimler
  • Monilophyta
  • Polypodiophyta
  • Filicophyta
  • Filices

Eğrelti ya da Eğrelti otu (Pteridophyta), 12.000 türü bulunan bitki bölümü.[3] Atkuyrukları da bu bölümde olmasına karşın eğrelti adıyla anılmazlar. Karbonifer döneminde 360 milyon yıl öncesine tarihlenen fosil kayıtları vardır.

Yapraklarının iç yüzünde spor keseleri bulunan damarlı çiçeksiz bitki. Birçok tür ve cinsi, tropikal bölgelerde genellikle ağaçsı, ılıman bölgelerde otsu olarak yetişir. Kök sapları toprak altında bulunan eğreltiotunun yaprakları ince uzun ve çok parçalıdır.

Bitkilerin sınıflanmasında eğreltiotunun yer aldığı sınıfın diğerlerinden farkı spor keselerinin başak biçiminde bir sapın üzerinde değil yapraklar üzerinde bulunmasıdır. Günümüzden 260.000.000 yıl önce de yaşayan eğreltiotlarının karbon devrinde büyük gelişme gösterdikleri ve jeolojik devirde özel mikroorganizmalarca mayalanması sonucunda maden kömürlerinin önemli bir bölümünü oluşturduğu saptandı.

Kimi türlerinde köksap ve yenebilen kök, nişasta bakımından zengindir. Günümüzde süs bitkisi olarak da yetiştirilen eğreltiotları gübre olarak da kullanılır. Başlıca türlerinden olan erkek eğreltiotu (Dryopteris filix-mas) iri yeşil demetler durumundadır ve silisli topraklarda bolca yetişir. Bağırsak asalaklarını düşürücü etkileri olan erkek eğreltiotu adına karşın hem erkek, hem dişi gametler taşır. Dişi eğreltiotu (Ahpri-um filix femina) Kuzey yarımkürede.

Türkiye'de Kuzey Anadolu'da yaygın olarak yetişir. Kartallı eğreltiotunun (Pteridinum aquilinum) yaprakları dik ve parçalıdır. Adını yaprak sapının kesitinde beliren Avusturya kartalını andıran siyah biçimden alır. Eğreltiotlarının tüm dünyada killi ve humuslu topraklarda 10.000′e yakın türü yetişir.

Kaynakça

  1. ^ Pteridophyte Phylogeny Group 2016.
  2. ^ Pteridophyte Phylogeny Group I (2016), "A community-derived classification for extant lycophytes and ferns" (PDF), Journal of Systematics and Evolution, 54 (6), ss. 563–603, doi:10.1111/jse.12229 
  3. ^ Chapman, Arthur D. (2009). Numbers of Living Species in Australia and the World. Report for the Australian Biological Resources Study. Canberra, Australia. September 2009. http://www.environment.gov.au/biodiversity/abrs/publications/other/species-numbers/index.html 21 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • g
  • t
  • d
Archaeplastida veya Plantae s.l.
Üst âlem
Arkea
Bacteria
Eukaryota
(Üstgrup
Plant
Hacrobia
Heterokont
Alveolata
Rhizaria
Excavata
Amoebozoa
Opisthokonta
Animal
Fungi)
Archaeplastida
Rhodelphidia
  • Rhodelphidea
Rhodophyta
(Kırmızı algler)
  • Cyanidiophyceae
  • Porphyridiophyceae
  • Stylonematophyceae
  • Compsopogonophyceae
  • Rhodellophyceae
  • Bangiophyceae
  • Florideophyceae
Glaucophyta
  • Glaucocystophyceae
Viridiplantae
veya Plantae s.s.
(Yeşil algler &
kara bitkileri)
Prasinodermatophyta
  • Prasinodermatophyceae
  • Palmophyllophyceae
Chlorophyta
Prasinophytina
  • Mamiellophyceae
  • Pyramimonadophyceae
Chlorophytina
  • Nephroselmidophyceae
  • Picocystophyceae
  • Chloropicophyceae
  • Pedinophyceae
  • Chlorodendrophyceae
  • UTC clade
    • Ulvophyceae
    • Trebouxiophyceae
    • Chlorophyceae
Streptophyta
Chlorokybophytina
  • Mesostigmatophyceae
  • Chlorokybophyceae
  • Spirotaenia
Klebsormidiophytina
  • Klebsormidiophyceae
Phragmoplastophytes
  • Charophyceae
  • Coleochaetophyceae
  • Zygnematophyceae
Embryophytes
(land plants)
  • (aşağıya bakınız↓)
Embryophytes veya Plantae sensu strictissimo
Marchantiophyta
(Ciğer otları)
  • Haplomitriopsida
  • Marchantiopsida
  • Jungermanniopsida
Anthocerotophyta
(Boynuz otları)
  • Leiosporocerotopsida
  • Anthocerotopsida
Bryophyta
(Yapraklı kara yosunları)
  • Takakiopsida
  • Sphagnopsida
  • Andreaeobryopsida
  • Andreaeopsida
  • Oedipodiopsida
  • Tetraphidopsida
  • Polytrichopsida
  • Bryopsida
Polysporangiophytes
Protracheophytes
  • †Horneophytopsida
  • Aglaophyton
Tracheophytes
(Damarlı bitkiler)
Paratracheophytes
  • †Rhyniopsida
Eutracheophytes
Lycophytes
  • †Zosterophyllopsida
  • Lycopodiopsida (Lycopodiaceae, Selaginella & Isoetes)
Euphyllophytes
  • †Eophyllophytopsida
  • †Trimerophytopsida
Moniliformopses
Lignophytes
†Progymnosperms
  • †Noeggerathiopsida
  • †Aneurophytopsida
  • †Archaeopteridopsida
Spermatophytes
(Tohumlu bitkiler)
†Pteridosperms
  • †Arberiopsida
  • †Moresnetiopsida
  • †Lyginopteridopsida
  • †Pachytestopsida
  • †Caytoniales
  • †Callistophytales
  • †Calamopityales
  • †Peltaspermopsida
  • †Umkomasiales
  • †Axelrodiales
  • †Phasmatocycadopsida
  • †Pentoxylales
  • †Dictyopteridiopsida
  • †Cycadeoideopsida
Acrogymnospermae
(Açık tohumlular)
Magnoliopsida
(Kapalı tohumlular)
† = tükenmiş
Ayrıca bakınız
Liste Bitki takımları listesi
Plantae
  • g
  • t
  • d
Botaniğin dalları
Etnobotanik · Paleobotanik · Bitki ekolojisi · Sistematik botanik · Bitki morfolojisi (Bitki histolojisi · Bitki sitolojisi · Bitki anatomisi · Üreme morfolojisi · Morfologenez · Agrostoloji· Bitki fizyolojisi · Bitki ekolojisi · Sistematik botanik
Bitkiler
Bitki kısımları
Çiçek · Meyve · Yaprak · Meristem · Kök · Gövde · Stoma · Tohum · Odun  · Sürgün
Bitki hücreleri
Hücre zarı · Klorofil · Kloroplast · Fotosentez · Bitki hormonları · Plastit · Transpirasyon
Bitki yaşam dönemleri
Gametophyte · Üreme · Polen · Tozlaşma · Tohum · Spor · Sporophyte
Bitki taksonomisi
Botanik adı · İkili adlandırma · Herbaryum · IAPT · ICBN
Kategori
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • BNF: cb119383812 (data)
  • GND: 4016482-2
  • LCCN: sh85047836
  • NDL: 00570885
  • NKC: ph114870
  • NLI: 987007529000705171