Monorail

Monorail là hệ thống vận tải trên một đường ray đơn. Đường ray này đóng vai trò là hệ đỡ và dẫn hướng. Thuật ngữ này cũng dùng để miêu tả khung của hệ thống hoặc các phương tiện vận tải (xe) chạy trên đường ray giống như trên. Thuật ngữ được kết hợp từ mono (đơn) và rail (đường ray) vào khoảng năm 1897,^[1] khi hệ thống đường ray bằng kim loại được đưa vào sử dụng. Hệ thống vận tải này thường được xem giống như hệ thống đường sắt.^[2] Tuy nhiên, điểm khác biệt là hệ thống light rail có hai đường ray cùng đỡ cũng như có khả năng dẫn hướng cho toa tàu.

Thông thường, monorail cũng bị sử dụng nhầm để chỉ các dạng hệ thống tàu điện trên cao (elevated light-rail system).^[3] Thực tế, thì thuật ngữ này chỉ để cập đến kiểu đường ray chứ không phải độ cao của đường ray.

Hệ thống monorail

Các quốc gia có hệ thống monorail đã được đưa vào khai thác
Châu Âu	STT	Quốc gia	Năm đưa vào khai thác
	1	Đức	1901
	2	Vương quốc Anh	1987
	3	Nga	2004
	4	Tây Ban Nha	2008
	5	Ý	2020
Châu Á	STT	Quốc gia	Năm đưa vào khai thác
	1	Nhật Bản	1964
	2	Trung Quốc	2002
	3	Malaysia	2003
	4	Singapore	2007
	5	UAE	2009
	6	Ấn Độ	2014
	7	Hàn Quốc	2015
	8	Turkmenistan	2016
	9	Thái Lan	2023
Châu Mỹ	STT	Quốc gia	Năm đưa vào khai thác
	1	Hoa Kỳ	1959
	2	Brasil	2014
Châu Đại Dương	STT	Quốc gia	Năm đưa vào khai thác
Châu Đại Dương	1	Úc	1986
Châu Phi	STT	Quốc gia	Năm đưa vào khai thác
Châu Phi	1	Nigeria	2016
Các quốc gia đang xây dựng hệ thống monorail
Châu Mỹ	STT	Quốc gia	Năm dự kiến đưa vào khai thác
	1	Cộng hòa Dominica	2024
	2	México	2024
	2	Panama	2025
Châu Phi	STT	Quốc gia	Năm dự kiến đưa vào khai thác
Châu Phi	1	Ai Cập	2023

Tham khảo

^ Etymology Online entry for monorail
^ Dictionary.com definitions of monorail
^ http://www.monorails.org/tMspages/WhatIs.html "Quite often, some of our friends in the press and public make the assumption that any elevated rail or peoplemover is a monorail."

Xem thêm

"Marge vs. the Monorail" - Đoạn phimtrong The Simpsons châm biếm về sự phát triển monorail.
Slope car
Transrapid

x t s Vận tải công cộng
Xe buýt	Buýt nhanh • Dịch vụ xe buýt tốc hành • Guided bus • Xe buýt mở • Paratransit • Xe buýt công cộng hạng nhẹ • Shuttle bus service • Tour bus service • Xe buýt quá cảnh • Trolleybus
Đường sắt	Đường sắt cáp • Đường sắt đi làm • Đường sắt nặng • Heritage railway • Heritage streetcar • Đường sắt cao tốc • Đường sắt liên thành phố • Liên đô thị • Đường sắt nhẹ • Tàu đệm từ (maglev) • Hệ thống vận tải đường sắt cỡ trung • Đường sắt một ray • Đường sắt khổ hẹp • People mover • Quá cảnh nhanh • Đường sắt địa phương • Metro bánh lốp • Xe điện mặt đất • Tàu điện động lực phân tán • Đường sắt cao tốc • Tàu điện ngầm • Tram-train
Xe cho thuê	Auto rickshaw • Boda-boda • Chia sẻ xe đạp • Chia sẻ ô tô • Cycle rickshaw • Hackney carriage • Horsecar • Xe ngựa kéo • Xe ôm • Rickshaw • Taxi chung • Slugging • Taxi • Phương tiện cho thuê
Tàu thủy	Phà cáp • Phà • Hovercraft • Tàu cánh ngầm • Tàu biển • Water taxi
Các địa điểm	Bus bulb • Garage xe buýt • Làn xe buýt • Bus stand • Ga xe buýt • Điểm dừng xe buýt • Bus terminus • Bus turnout • Cổng • Interchange station • Kassel kerb • Layover • Metro station • Park and ride • Queue jump • Taxicab stand • Train station • Tram stop • Transit mall
Thu nhập/vé	Quảng cáo xe buýt • Hợp đồng vận tải • Dead mileage • Farebox recovery ratio • Free travel pass • Manual fare collection • Money train • Proof-of-payment • Máy bán vé • Transit pass • Zero-fare public transport
Bảng giờ	Bảng giờ vận tải công cộng • Hoạt động đúng giờ • Short turn
Khác	Boarding • Destination sign • Exit fare • Fare evasion • Hail and ride • Public transport security • Request stop • Rollsign • Transit police
Thể loại

Liên kết ngoài

Tổng quan

Minirail at the Expo 67
Innovative Transportation Technologies - a website for the Transportation engineering và Urban planning programs at the University of Washington
The Disneyland Monorail Lưu trữ 2012-12-06 tại Archive.today - Article on how a rubber-wheeled monorail works.
The Monorail Society - home page of a volunteer organization promoting monorails, with separate pages on monorail switches and a backyard monorail
"One-Track Wonders: Early Monorails" - Site with lots of images of imagined and real monorails^{[liên kết hỏng]}
The unknown russian monorail - in Russian
Maglev Monorail - Official site of the International Maglev Board Lưu trữ 2008-12-22 tại Wayback Machine

Theo nhóm

2045 Seattle Lưu trữ 2019-01-19 tại Wayback Machine - a grassroots movement that supports the construction of rapid transit monorail in Seattle, WA
Austin Monorail Project Lưu trữ 2009-03-16 tại Wayback Machine - a non-profit advocating monorail transit for Austin, TX
The Monorail Society - an all-volunteer organization founded to foster more awareness and promote this unique method of transportation

Tổ chức và quan điểm khác nhau về monorail

Las Vegas Monorail: Troublesome Technology in a Unique "Niche" Application - a critical article on the Las Vegas Monorail from Light Rail Now!, a pro-light rail organization in Austin, TX opposed to monorails
Monorail Capital Costs: Reality Check - a critical article on the capitial costs of monorails. From Light Rail Now!
Monorails, Light Rail, and Automated vs. Non-Automated Transit Operation: Comparative Costs in Japan and USA - a critical article on the cost differences of monorails, whether they are automated or not. From Light Rail Now!