3 Brygada Rakiet Operacyjno-Taktycznych

Ten artykuł dotyczy 3 Warszawskiej Brygady Artylerii. Zobacz też: inne brygady artylerii noszące numer 3.

3 Brygada Artylerii

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1964
Rozformowanie	1993
Nazwa wyróżniająca	Warszawska
Tradycje
Rodowód	36 Brygada Artylerii (1964-1969)
Kontynuacja	3 pułk rakiet
Organizacja
Numer	JW 1549[1]
Dyslokacja	Biedrusko[2].
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska Lądowe
Rodzaj wojsk	Wojska rakietowe
Podległość	Śląski Okręg Wojskowy

3 Warszawska Brygada Artylerii (3 BA) / 3 Frontowa Brygada Rakiet Operacyjno-Taktycznych^[a] (3 BROT) – związek taktyczny Wojsk Rakietowych Sił Zbrojnych PRL i RP.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Formowanie jednostki rozpoczęto w 1964 roku, w garnizonie Biedrusko. Pierwszy etat Grupy Organizacyjno-Przygotowawczej stworzono zarządzeniem Szefa SG WP 28 lutego 1964^[3]. Proces tworzenia brygady trwał cztery lata z uwagi na oczekiwanie na docelowe zestawy rakietowe 9K72 (R-300), które otrzymano z ZSRR dopiero w 1968 roku^[3]. Jedynie do szkolenia używano zestawów 9K51 (R-170) 32 Brygady Artylerii^[3]. Zarządzeniem z 31 maja 1968 roku przekształcono Grupę w 36 Brygadę Artylerii - rakietowy związek taktyczny szczebla frontowego^[3]. W 1969 brygada wzięła udział w szkoleniu poligonowym na terenie ZSRR, gdzie wykonano pierwszy start rakiety bojowej uzyskując oceną bardzo dobrą. Podobne strzelania odbyły się również w 1979, 1982 i 1987. Brygada uczestniczyła w wielu ćwiczeniach, w tym m.in. w sojuszniczych ćwiczeniach Układu Warszawskiego: "Odra-Nysa 69", "Tarcza-76" i "Sojusz 81"

Rozkazem z 13 sierpnia 1969, Brygada została przemianowana na 3 Warszawską Brygadę Artylerii^[3], przejmując tradycje 3 Warszawskiej Brygady Artylerii Haubic. Swoje święto Brygada obchodziła w dniu 17 stycznia – dzień wyzwolenia Warszawy.

W czasie pokoju brygada podporządkowana była dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego, a na wypadek wojny dowódcy Frontu Polskiego wystawianego przez wojska operacyjne WP.

Brygada w okresie wojny mogła niszczyć uderzeniami rakietowo–jądrowymi i chemicznymi cele znajdujące się w planowanym pasie natarcia Frontu. Głowice jądrowe i chemiczne miały pochodzić ze składów Armii Radzieckiej.

W styczniu 1993 3 Brygada Artylerii została przekształcona w 3 Pułk Rakiet im. Króla Stefana Batorego^[4]. Pułk rozformowano we wrześniu 2001.

Skład i uzbrojenie

dowództwo

• 27 dywizjon artylerii (27 da) Jednostka Wojskowa 4718
  • bateria dowodzenia
  • dwie baterie startowe (2 wyrzutnie w każdej baterii)^[b]
  • pluton obsługi technicznej
  • sekcja gospodarcza
  • sekcja remontu pojazdów
• 28 dywizjon artylerii (28 da) Jednostka Wojskowa 4731
  • bateria dowodzenia
  • dwie baterie startowe (2 wyrzutnie w każdej baterii)
  • pluton obsługi technicznej
  • sekcja gospodarcza
  • sekcja remontu pojazdów
• bateria dowodzenia
• bateria techniczna
• bateria meteorologiczna
• kompania maszyn inżynieryjnych
• kompania zaopatrzenia
• bateria ochrony
• pluton chemiczny
• połączone warsztaty remontowe

Uzbrojenie brygady stanowiło początkowo 6 samobieżnych wyrzutni rakietowych systemu 9K72 Elbrus – wyrzutnie rakietowe typu 9P117 (R-300) na podwoziu samochodu ciężarowego MAZ-543P, które mogły odpalać rakiety R-14 z głowicą jądrową o mocy 20, 40 lub 100 kT. (oznaczenie NATO - Scud B). Głowice jądrowe do rakiet jednakże znajdowały się w magazynach Armii Radzieckiej na terenie Polski i miały być udostępnione na wypadek wojny^[5]. W 1976 roku Brygada otrzymała dwie dalsze wyrzutnie i jej dywizjony przeformowano na 4 wyrzutnie w każdym^[5].

W drugiej połowie lat osiemdziesiątych planowano wprowadzić na uzbrojenie brygady nowy typ wyrzutni 9K714 Oka (R-400) o zwiększonym zasięgu (oznaczenie NATO - Spider). Problemy gospodarcze kraju spowodowały, że z zamiaru tego zrezygnowano.

Kadra brygady

Dowódcy

• płk dypl. Józef Petruk 1965-1968
• płk dypl. Marian Nafalski 1968-1975 (późniejszy szef WSzW Kalisz)
• płk dypl. Włodzimierz Kwaczeniuk 1975-1978
• płk dypl. Zdzisław Palimąka 1978-1984 (późniejszy szef WSzW Poznań)
• płk dypl. Czesław Borowski 1984-1986 (późniejszy szef Wojsk Rakietowych i Artylerii Wojsk Lądowych)
• płk dypl. Zygmunt Demidowski 1986-1991 (późniejszy szef Wojsk Rakietowych i Artylerii ŚOW)
• płk dypl. Stanisław Jodłowski 1991-1992 (późniejszy szef WSzW Zielona Góra)

Oficerowie:

• gen. bryg. Andrzej Piotrowski

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Łukasz Jastrząb, Rakietowcy z Biedruska, Gazeta Sucholeska 2007, nr 4, ss. 20-21.
• Jerzy Kajetanowicz: Wojsko Polskie w systemie bezpieczeństwa państwa w latach 1945-2010. Częstochowa: AJD, 2013. ISBN 978-83-7455-316-2.
• Jan Krug. Wojska Rakietowe i Artyleria w historii Śląskiego Okręgu Wojskowego. „Przegląd Wojsk Lądowych”. 9, s. 86–89, 2000. Warszawa. ISSN 0478-6688. 
• Michał Trubas. Wojska „jednorazowego użytku”. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2, s. 155–174, 2011. Warszawa. ISSN 1640-6281. 
• Robert Rochowicz. Rakiety operacyjne i taktyczne w Siłach Zbrojnych PRL. „Poligon”. 1/2018. XX (62), s. 56-68, styczeń-marzec 2018. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1895-3344.