Ellen Key

Ellen Key

Data urodzenia	11 grudnia 1849
Data śmierci	25 kwietnia 1926
Zawód, zajęcie	pedagog
Narodowość	szwedzka

Ellen Key (ur. 11 grudnia 1849, zm. 25 kwietnia 1926) – szwedzka pisarka, nauczycielka, pedagog i działaczka ruchu kobiecego^[1].

Była prekursorką ruchu reformy pedagogicznej. Key wiązała idee społeczne i filozoficzne z koncepcją skrajnie indywidualistycznego wychowania, w którym respektuje się prawo dziecka do swobodnego rozwoju. Program walki o prawa dzieci do rozwoju zgodnego z naturą przedstawiła w książce Stulecie dziecka (1900, wyd. pol. 1928)^[1].

W drugiej połowie XIX wieku długa i intensywna wymiana listów oraz wspólne poglądy Ellen i Urbana von Feilitzena przerodziły się w romans pomiędzy nimi. Bardzo ważna stała się dla niej powieść Urbana pt. „Protestantismens Maria-kult”, do której nawiązywała później w swojej książce „Missbrukad kvinnokraft”. W obawie przed wyjściem na jaw ich związku, Ellen spaliła większość listów od Urbana, zwłaszcza te, które mogłyby wskazywać na miłość między nimi. Pozostało ich zaledwie kilka i obecnie obejrzeć je można w Bibliotece Królewskiej. W książce „Ellen Key och Urban von Feilitzen – en kärlekshistoria per brev” Mirjam Tapper starała się zrekonstruować ich miłość na podstawie listów, które pozostały^[2].

Publikacje

Jest autorką bądź współautorką wielu publikacji, w tym m.in.:

Individualism and Socialism (1896)
Images of Thought (1898)
Human-beings (1899)
Stulecie dziecka (1900)
Lifelines, volumes I–III (1903–1906)
Neutrality of the Souls (1916)

Zobacz też

antypedagogika
pedagogika antyautorytarna

Przypisy

↑ ^a ^b Wincenty Okoń: Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2001, s. 163. ISBN 83-88149-41-5.
↑ Ellen Key och Urban von Feilitzen – en kärlekshistoria per brev av Mita Bokförlag [online], LitteraturMagazinet [dostęp 2019-02-12] (szw.).

Bibliografia

Encyklopedia PWN, Tom 2, Warszawa 1991, s. 114.

Linki zewnętrzne

Publikacje Ellen Key w serwisie Polona.pl

Towarzystwo Dziewięciu

Obecni członkowie Towarzystwa

Fotel #1 – Anna Williams (od 2019)
Fotel #2 – Nina Burton (od 1994)
Fotel #3 – Jonas Ellerström (od 2017)
Fotel #4 – Kerstin Ekman (od 1993)
Fotel #5 – Gunnar Harding (od 1993)
Fotel #6 – Sara Stridsberg (od 2021)
Fotel #7 – Niklas Rådström (od 1995)
Fotel #8 – Madeleine Gustafsson (od 1999)
Fotel #9 – Johan Svedjedal (od 1995)

Byli członkowie Towarzystwa

Fotel #1	Viktor Almquist (1913–1949) Eva Andén (1949–1962) Olle Holmberg (1962–1973) Astrid Lindgren (1973–1986) Inge Jonsson (1986–2019)
Fotel #2	Selma Lagerlöf (1913–1918) Sigrid Leijonhufvud (1918–1937) Elin Wägner (1937–1949) Stina Aronson (1949–1955) Elisabeth Tykesson (1956–1962) Eva Andén (1962–1967) Birgitta Trotzig (1967–1993)
Fotel #3	Karl Wåhlin (1913–1937) Hjalmar Gullberg (1937–1961) Anders R. Öhman (1962–2017)
Fotel #4	Ellen Key (1913–1926) Selma Lagerlöf (1926–1940) Eva Andén (1940–1949) Elsa Björkman-Goldschmidt (1950–1978) Kerstin Ekman (1978–1985) Astrid Lindgren (1986–1993)
Fotel #5	Erik Hedén (1913–1925) Martin Lamm (1926–1950) Algot Werin (1950–1975) Inge Jonsson (1976–1986) Anders Olsson (1986–1993)
Fotel #6	Kerstin Hård af Segerstad (1913–1930) Karin Boye (1931–1941) Irja Browallius (1941–1949) Margit Abenius (1949–1969) Gunnel Vallquist (1973–1988) Agneta Pleijel (1988–2015) Anna Williams (2015-2019)
Fotel #7	Göran Björkman (1913–1923) Albert Nilsson (1924–1936) Olle Holmberg (1936–1962) Karl Vennberg (1962–1995)
Fotel #8	Anna Maria Roos (1913–1918) Marika Stiernstedt (1918–1954) Sara Lidman (1955–1963) Astrid Lindgren (1963–1973) Ulla Isaksson (1973–1999)
Fotel #9	John Landquist (1913–1969) Knut Ahnlund (1969–1995)

Przyznawane nagrody

Przyznawane corocznie	Wielka Nagroda Dziewięciu Lotten von Kræmers pris Stina Aronsons pris Karl Vennbergs pris De Nios Vinterpris De Nios julpris
Przyznawane nieregularnie	De Nios översättarpris John Landquists pris Samfundet De Nios Astrid Lindgren-pris Anders och Veronica Öhmans pris Särskilda pris
Nieprzyznawane	De Nios lyrikpris