Gliczyca

Gliczyca

Notoxus[1]
Geoffroy, 1762
gliczyca jednorożec, widok z góry
gliczyca jednorożec, widok z boku
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Nadrodzina	czarnuchy
Rodzina	nakwiatkowate
Podrodzina	Notoxinae
Rodzaj	gliczyca
Typ nomenklatoryczny
Attelabus monoceros Linnaeus, 1760
Synonimy
Monocerus Faldermann, 1837
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Gliczyca^[2] (Notoxus) – rodzaj chrząszczy z rodziny nakwiatkowatych i podrodziny Notoxinae. Obejmuje ponad 300 opisanych gatunków. Znany jest ze wszystkich krain zoogeograficznych oprócz australijskiej.

Morfologia

Chrząszcze o wydłużonym ciele, porośniętym przylegającym i zwykle jasnym owłosieniem oraz wmieszanymi w nie dłuższymi szczecinkami. W ich kolorystyce dominują różne odcienie brązu. Krótka i okrągła w zarysie głowa zaopatrzona jest duże, nieco nerkowate oczy złożone oraz umieszczone po bokach nadustka, stosunkowo smukłe czułki^[3]. Na powierzchni guli brak guzków czy zmarszczek^[4]. Jak u innych przedstawicieli podrodziny, przednia krawędź przedplecza wyciągnięta jest ponad głowę w długi, rogokształtny wyrostek. Ma on ząbkowane lub karbowane brzegi oraz parę silnie zbieżnych ku przodowi lub łączących się na przedzie, karbowanych listew. Poszczególne osobniki w obrębie tego samego gatunku różnić się mogą kształtem i ząbkowaniem rogu^[3]. Przednio-boczne brzegi przedplecza są wyokrąglone^[4]. U podstawy przedplecze jest przewężone i w tym miejscu biegnie, zwykle przerwana pośrodku, przepaska z gęstych i białych włosków, czym wyróżnia się on od podobnego Mecynotarsus. W ćwierci długości pokryw znajduje się poprzeczny wcisk^[3]. Odnóża są stosunkowo tęgie, o dość krótkich stopach z sercowatymi, nieco wyciętymi u szczytu przedostatnimi członami^[3][4]. Odwłok ma nasadowe bruzdy sternitów zaopatrzone w wyraźne dołeczki po bokach^[4].

Biologia i występowanie

Bionomia tych owadów jest słabo poznana^[3]. Imagines spotyka się na kwiatach i innych częściach roślin zielnych, bylin, krzewów, niższych gałęzi drzew oraz w ściółce^[5][6]. Żerują na pyłku, sokach wyciekających z roślin, jajach i małych larwach owadów^[4][6].

Ich ciała zawierają trującą kantarydynę, którą pozyskują od chrząszczy z rodziny oleicowatych przez ich podgryzanie lub odżywianie się ich padliną. U samców kantarydyna jest gromadzona w gruczołach uchodzących u szczytu pokryw. Samice wybierają partnera do rozrodu sprawdzając ich wydzielinę^[7]. W entomologii wykorzystuje się pułapki ze świeżo uśmierconymi oleicami do ich wabienia^[4][6].

Rodzaj niemal kosmopolityczny, znany ze wszystkich krain zoogeograficznych oprócz australijskiej^[4]. Większość gatunków zamieszkuje państwo holarktyczne i krainę etiopską^[8]. W Ameryce Południowej zasięg Notoxus ogranicza się do części północnej, gdzie reprezentują go nieliczne gatunki^[4]. W krainie orientalnej stwierdzono około 26 jego gatunków^[4][8]. Z Europy znanych jest 16 gatunków^[9], z których w Polsce występują cztery: N. appendicinus, N. brachycerus, N. monoceros i N. trifasciatus^[10][11].

Taksonomia

Takson ten wprowadzony został w 1762 roku przez Étienne'a Louisa Geoffroya^[12]. Jest największym rodzajem podrodziny Notoxinae. Obejmuje ponad 300 opisanych gatunków^[4], w tym^[12][1]:

Przypisy