Kościół św. Piotra in Montorio
| Kościół tytularny | |||||||||||||||||||
 Kościół z przyległym klasztorem | |||||||||||||||||||
| Państwo |
| ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | Rzym | ||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Parafia | Najświętszej Maryi Panny na Zatybrzu[1] | ||||||||||||||||||
| Wezwanie | św. Piotra Apostoła | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Rzymu  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Lacjum  | |||||||||||||||||||
 41°53′19,09″N 12°27′59,32″E/41,888636 12,466478 | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||
Kościół św. Piotra in Montorio (wł. Chiesa di San Pietro in Montorio) − katolicki kościół w Rzymie na Zatybrzu, od 1587 tytularny kościół kardynalski, ustanowiony przez papieża Sykstusa V[2].
Świątynia ta jest kościołem rektoralnym parafii Najświętszej Maryi Panny na Zatybrzu oraz kościołem tytularnym[1].
Kościół San Pietro in Montorio jest kościołem tytularnym amerykańskiego kardynała Jamesa Stafforda.
Lokalizacja
Kościół znajduje się w XIII Rione Rzymu – Zatybrze (Trastevere) przy Piazza S. Pietro in Montorio 2[1].
Historia
Źródła potwierdzają istnienie w IX w. klasztoru na miejscu ukrzyżowania św. Piotra Apostoła (beati Petri quod vocatur ad Ianuculum)[3]. Klasztor znajdował się w rękach kolejno: benedyktynów, celestynów, mnichów ambrozjańskich i mniszek benedyktynek. W XV w. ruiny klasztoru i kościoła zostały ofiarowane przez papieża Sykstusa IV amadeitom. Założyciel amadeitów bł. Amadeusz de Silva był spowiednikiem Sykstusa IV. Fundatorami klasztoru byli Ferdynand Aragoński i Izabela I Kastylijska[4].
Architektura i sztuka
Kościół św. Piotra in Montorio jest świątynią jednonawową z dziesięcioma symetrycznie usytuowanymi kaplicami bocznymi, po pięć z każdej strony nawy. Na przylegającym do kościoła wirydarzu znajduje się wolnostojąca kaplica Tempietto Bramantego z 1502[5].
Wnętrze kościoła
Wnętrze świątyni zdobią dzieła mistrzów szesnasto- i siedemnastowiecznych[6]:
- W pierwszej kaplicy po prawej stronie znajdują się dwa dzieła Sebastiano del Piombo: Ubiczowanie Chrystusa i Przemienienie. Autorem szkiców postaci, które znalazły się na obrazie Ubiczowanie Chrystusa, był Michelangelo Buonarroti. Malarze przyjaźnili się ze sobą.
- W drugiej kaplicy znajduje się fresk Madonna della Lettera Pomaranciego z 1654 oraz inne ze szkoły Pinturicchia. Alegoryczna sybilla przypisywana jest Baltazarowi Peruzziemu.
- W trzeciej Ofiarowanie Najświętszej Maryi Panny, Zwiastowanie, Niepokalane poczęcie autorstwa Michelangelo Cerrutiego.
- Autorem fresku na sklepieniu czwartej kaplicy jest Giorgio Vasari. Chociaż brak jest grobowca, tradycja utożsamia tę kaplicę jako miejsce pochówku Beatrice Cenci, straconej w 1599 roku. Zamordowała ona swojego ojca, który wykorzystywał ją seksualnie.
- Sufit piątej kaplicy (kaplica del Monte) zdobi fresk przedstawiający Nawrócenie św. Pawła Vasariego. Obraz w nastawie ołtarzowej przypisywany jest Giulio Mazzoniemu. Nagrobki kardynała Innocenzo Ciocchi del Monte i Roberto de’ Nobiliego zaprojektował Bartolomeo Ammanati.
- Ołtarz główny. Do 1797 w ołtarzu głównym znajdował się obraz Rafaela Przemienienie Pańskie. Obecnie w zbiorach Pinakoteki Watykańskiej. W ołtarzu znajduje się obecnie kopia Ukrzyżowania św. Piotra Guido Reniego namalowana przez Vincenzo Camucciniego.
- W ostatniej kaplicy po lewej stronie znajduje się obraz Chrzest Chrystusa przypisywany Daniele Ricciarelliemu. Autorem stiuków i fesków zdobiących sufit jest Giulio Mazzoni.
- Autorem Złożenia do grobu (1617) w Kaplicy Piety po lewej stronie jest caravaggionista utrechcki Dirck van Baburen. Pozostałe dwa dzieła przypisywane są Van Baburenowi, bądź Dawidowi de Haen, z którym artysta współpracował (Wyszydzenie Chrystusa i Chrystus w Ogrójcu).
- W trzeciej kaplicy po lewej stronie znajduje się fresk Św. Anna z Dziewicą i Dzieciątkiem autorstwa ucznia Antoniazzo Romano.
- Druga kaplica po lewej stronie − Cappella Raimondi − została zaprojektowana przez Berniniego. W kaplicy znajduje się Ekstaza św. Franciszka z Asyżu Francesco Baratty z 1640 oraz inne rzeźby Andrea Bolgi i Niccolò Sale.
- W pierwszej kaplicy po lewej stronie znajduje się przedstawienie Stygmatyzacji św. Franciszka z Asyżu, którego autorem jest Giovanni De Vecchi.
Kaplica del Monte
Kaplica Raimondi
Kardynałowie prezbiterzy
Kościół San Pietro in Montorio jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sancti Petri in Monte Aureo)[7]. Tytuł ten został ustanowiony 13 kwietnia 1587 roku[7].
- Costanzo Torri (1587–1595)
- Guido Pepuli (1596–1599)
- Domenico Toschi (1599–1604) (1610–1620)
- Anselmo Marzato (1604–1607)
- Maffeo Barberini (1607–1610)
- Cesare Ghepardi (1621–1623)
- Giovanni Doria (1623–1642)
- Gil Carrillo de Albornoz (1643–1649)
- Camillo Astalli-Pamphili (1650–1663)
- Celio Piccolomini (1664–1681)
- Marco Galli (1681–1683)
- Leandro Colloredo (1686–1689)
- Johann von Goëss (1689–1696)
- Domenico Maria Corsi (1696–1697)
- Baldassare Cenci (1697–1709)
- Antonio Francesco Sanvitale (1709–1714)
- Bernardino Scotti (1716–1726)
- Marco Antonio Ansidei (1728–1729)
- Francesco Borghese (1729–1732)
- Vincenzo Bichi (1732–1737)
- Joseph Dominicus von Lamberg (1740–1761)
- vacat (1761–1782)
- Leopold Ernst von Firmian (1782–1783)
- vacat (1783–1819)
- Rudolf Johann Habsburg (1819–1831)
- vacat (1831–1839)
- Antonio Tosti (1839–1866)
- Paul Cullen (1866–1878)
- Francisco de Paula Benavides y Navarrete (1879–1895)
- Ciriaco Sancha y Hervás (1895–1909)
- Enrique Almaraz y Santos (1911–1922)
- Enrique Reig y Casanova (1922–1927)
- Felix-Raymond-Marie Rouleau (1927–1931)
- Isidro Gomá y Tomás (1935–1940)
- Enrique Pla y Deniel (1946–1968)
- Arturo Tabera Araoz (1969–1975)
- Aloísio Lorscheider (1976–2007)
- James Stafford (2008-nadal)
Przypisy
- ↑ a b c Chiesa rettoria san Pietro in Montorio w serwisie Diocesi di Roma. [dostęp 2018-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-24)]. (wł.).
- ↑ David M. Cheney: San Pietro in Montorio. www.catholic-hierarchy.org, 2014-08-12. [dostęp 2014-11-08]. (wł.).
- ↑ Agnello di Ravenna: Liber Pontificalis Ecclesiae Ravennatis. faculty.georgetown.edu. [dostęp 2014-11-08]. (łac.).
- ↑ Note Storiche. www.sanpietroinmontorio.it. [dostęp 2014-11-08]. (wł.).
- ↑ Bramante's Tempietto. smarthistory.khanacademy.org, 2012-07-22. [dostęp 2014-11-08]. (ang.).
- ↑ Interno Chiesa. www.sanpietroinmontorio.it. [dostęp 2014-11-08]. (wł.).
- ↑ a b Kościół św. Piotra in Montorio [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2018-11-24] (ang.).
Bibliografia
- Filippo Titi, Rudolf Wittkower: Chiesa di San Pietro in Montorio. www.tesoridiroma.net. [dostęp 2014-11-08]. (wł.).
- Laura Gigli: l complesso gianicolense di S. Pietro in Montorio. Rzym: Fratelli Palombi, 1987. ISBN 88-7621-913-7. (wł.).
