Strażnica KOP „Czuryłowo”

Strażnica KOP „Czyryłowo” – zasadnicza jednostka organizacyjna Korpusu Ochrony Pogranicza pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

W 1924, w składzie 3 Brygady Ochrony Pogranicza, został sformowany 5 batalion graniczny. W 1928 w skład batalionu wchodziło 13 strażnic^[1]. Strażnica KOP „Czuryłowo” w latach 1928 – 1939 znajdowała się w strukturze 3 kompanii KOP „Leonpol”^{[2][3][4] [5][6][7]} batalionu KOP „Łużki”^[8]. Strażnica liczyła około 18 żołnierzy i rozmieszczona była przy linii granicznej z zadaniem bezpośredniej ochrony granicy państwowej^[9].

W 1932 obsada strażnicy zakwaterowana była w budynku prywatnym^[5]. Strażnicę z macierzystą kompanią łączył trakt długości 3 km i droga polna długości 4 km^[7].

 Osobny artykuł: strażnice Korpusu Ochrony Pogranicza.

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[10]. Strażnice KOP stanowiły pierwszy rzut ugrupowania kordonowego Korpusu Ochrony Pogranicza^[9].

Strażnica KOP „Czuryłowo” w 1932 ochraniała pododcinek granicy państwowej szerokości 8 kilometrów 100 metrów od słupa granicznego nr 0 do 8^[5], a w 1938 pododcinek szerokości 8 kilometrów 920 metrów od słupa granicznego nr 0 do 10^[7].

Sąsiednie strażnice:

• strażnica KOP „Ustrzeż” ⇔ strażnica KOP „Grudzinowo” – 1929^[11], 1931^[4] 
• strażnica KOP „Stajki” ⇔ strażnica KOP „Grudzinowo” – 1932^[12]
• strażnica KOP „Stajki” ⇔ strażnica KOP „Leonpol” – 1934^[13], 1938^[7]

Walki w 1939

Strażnicę KOP „Czuryłowo” zaatakowało o 4:40 zgrupowanie w sile: kompania piechoty, pluton km i 50 kawalerzystów pod dowództwem kpt. Biedrinowa. Sowieci wyparli Polaków z budynku, spychając ich w stronę granicznej Dźwiny. W wyniku starcia poległo 5 żołnierzy WP, 7 dostało się do niewoli. W trakcie napadu Sowieci strat nie ponieśli, jedynie w drodze powrotnej podczas przeprawy przez rzekę na wysokości folwarku Baliny (Łotwa) utonął jeden pogranicznik^[14].

Przypisy

Bibliografia

• Wiktor Krzysztof Cygan: Kresy we krwi. Obrona północno-wschodniej Polski we wrześniu 1939. Warszawa: Espadon Publishing, 2006. ISBN 978-83-60786-00-0.
• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
• Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 8390021794.
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927-1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.